«Меңнәрчә кешеләр куллана», «Белгечләр моны сайлый» кебек товарларны аласызмы?

Кеше, гомумән, нинди дә булса социаль дәлилләрне ярата. Товарны сатып алганчы аның яхшы һәм безгә туры килүенә төгәл ышанырга кирәк. Татар тотып карамыйча ышанмый дигән әйтем шулдыр инде ул. Шуңа күрә без еш кына үзебезне кызыксындырган продуктка бәяләмәләр, күзәтүләрне карыйбыз. Интернет та кул астында бит, нигә карамаска ди.

Телефон эзләп, конкрет модельгә тукталгач, мин дә бөтен интернетны айкап чыктым. Интернет-кибетләрдә дистәләрчә кайтавазлар укыдым, төрле сайтларда видеокүзәтүләрне карадым. Бу вариантның миңа туры килүен һәм куелган бурычларны үти алырлык булуына инангач кына, кибеткә юл тоттым.

Әгәр кайтавазлар һәм мәкаләләр бу продуктның ышанычсыз һәм күрсәтелгән акчага тормавы турында белдерсә, башкасын эзли башлар идем. Техника гына димәгән бит. Табиб берәр дару язса, кием ала башласак, интернетта тиз-тиз шуның турында бәяләмәләрне тикшерәбез. Хәтта кино карар алдыннан да, комментарийларга күз салабыз. Мин генә шундый түгел, әлбәттә. 

Әмма һәр тәҗрибәле маркетолог «эксперт» сүзенең гади кешеләрнең фикерләренә караганда, кыйммәтлерәк икәнен белә. Шул рәвешле, «Эксперт тарафыннан хупланган» теш пастасы, «Ил чемпионатларында» киелгән спорт киемнәре, «Лондоннның мода подиумнарында» кулланылган косметика барлыкка килә дә инде. Болар барысы да брендның дәрәҗәсен, аның әһәмиятен һәм конкурент маркаларга карата югарырак сыйфатын күрсәтә. Купшы сүзләр дөреслеккә туры килә микән соң?

Җиңел генә түгел шул. Стоматологлар тарафыннан хупланган теш пастасы яисә гинекологлар тәкъдим иткән хатын-кызларның шәхси гигиена әйберләре – маркетологларның баналь хәйләләре генә. Сүзне шуннан башларга кирәк: мондый төрдәге теләсә нинди продукт кибет киштәләрендә табибларның рөхсәтеннән башка була алмый. Шуңа күрә бу, фактны атау буларак кына кабул ителергә тиеш. 

Шуны истә тотыгыз, әгәр сүз препаратлар, косметик манипуляцияләр яки дәвалау теш пастасы турында бара икән, белгеч, сезне күрмичә, бераз тикшеренеп карамыйча, күрсәтмәләр бирә алмый!

«Меңнәрчә кешеләр куллана», «Белгечләр моны сайлый» кебек реклама фразалары да шул рәттән. Бу кулланучыны сатып алуга этәрә торган өстәмә мәгълүмат кына. Һәм без моңа алданабыз да.

Без саннарга ышанырга күнеккәнбез, чөнки алар тикшерү, экспериментлар белән ассоциацияләнә. Ләкин, белеп торыгыз, саннар белән, берни дә аңлатмаслык итеп, манипуляцияләргә җиңел. Саннар турында мәгълүмат максималь корректлы формулировкада бирелсә дә, баннерда яки видеороликта һичшиксез булырга тиешле йолдызчык астындагы текст белән танышырга кирәк. Еш кына искиткеч саннар клиник сынаулар нәтиҗәсе түгел икән. Бары тик товарны йөз кулланучыга таратканнар һәм ул аларга файда китергән кебек тоелган. Шул рәвешле, без, бу сүзләргә ышанып, товарны сатып алабыз. Гәрчә, аның аналоглары яхшырак һәм арзанрак та булырга мөмкин. 

Икенче юлы, рекламада мондый «кармакларны» күргәч, аларның берни дә аңлатмавын белеп торыгыз. Бу берничек тә продуктның сыйфатына йогынты ясамый. Бары тик хәйләкәр маркетологлар безгә нәкъ менә аларның товарын сатып алу сәбәпләрен генә күрсәтә.

Лилия Яфизова.
фото: https://www.freepik.com/