Галош сатып бизнес башлап була?!

Берьюлы 800 кунак каршы алганда ничек була дигән сорауны әлкилеләргә бирергә мөмкин. Бөтендөнья татар конгрессы оештырган Россия татар авыллары эшмәкәрләре җыены делегатлары кичә Әлки җирлегендә кунак булып, районның авыл хуҗалыгы тармагы белән танышып, тәҗрибә уртаклашып кайттылар. Ниндидер үзгә җылылык, ачык күңел белән каршы алды әлкилеләр кунакларны. Гармун моңын да, самовар чәенең тәмен дә, җигүле атларның күңелләре җилкендерерлек дәртен дә онытмаганнар икән әле. Ак яулыклы кызлары, ачык йөзләре, тәмле телләре дә әсир итте кунакларны.  

Матур күңелле бай фермер

Районда ике зур инвестор, кырыктан артык фермер хуҗалыгы эшли. Раил Гыйматдинов 2004 елда фермер буларак үз эшен башлап җибәргән. Бүгенге көндә аның 42 мөгезле эре терлеге бар, шуларның 24 - савым сыерлар. Дәүләт ярдәме белән бер дигән итеп кирпечтән абзар салып куйганнар. Авыл кешесе өчен сыер элек-электән гаиләнең бер әгъзасы кебек, сыерлы йорт -сыйлы йорт. Гыйматдиновлар малларын аеруча яраталар, ахры, кушаматларын гына күр: Кызым, Алсу, Матур...

- Сөтне бүген 15 сумнан сатабыз, бәя тагын аз гына төшсә дә, чыгым артып китәчәк. Терлекләргә азыкны үзебез әзерлибез, 120 гектар җиребез бар. Үгез бозауларны сатабыз, таналарны нәселгә калдырабыз. Без монда гаилә белән эшлибез, - ди Рамил Гыйматдинов.

Яңа абзар да, сыерлар булу да әйбәт, әлбәттә, ә менә авылдан чыгып качарга ашыкмыйча, синең янда җиң сызганып эшләүче,  сыздырып гармун уйный белүче уллары белән бүген кемнәр генә мактана алыр икән? Рамилнең олы улы Камилгә 20 яшь, ул читтән торып Казанда югары уку йортында укый һәм әтисе янында эшли. Икенче улы Гамилгә 14 яшь, ул килгән кунакларны гармун уйнап әсир итте. Булдырып уйный егет. Районда музыка мәктәбендә белем ала икән. Менә шундый ул Әлки егетләре!

Галош сатып башланган бизнес

Түбән Әлки авылында яшәүче бертуган Дамир белән Альберт Шәйхетдиновлар турында киләчәктә җентекләбрәк язарбыз әле. Алар шул тиклем күп тармакта эшчәнлек алып баралар, берничә җөмлә белән генә әйтеп бетерерлек тә түгел. Җиде районнан сөт җыялар, көнбагыш үстереп, май, аның чүбеннән гранулалар җитештерәләр. Күп төрле техникалары бар, аның белән җирләр эшкәртәләр, арендага биреп торалар. Бизнеслары бик аздан башланган. Туксанынчы еллар башында “Просто Мария”нең матур сүзенә ышанып “МММ” да катнаша алар, шунда акчаларын югалталар. Ни эшләргә белмәгәннән авыл халкына Чабаксардан галош алып кайтып сата башлыйлар.

- Кайда ничек акча эшләп була - барысын да эшләп карадык. Акча кайда - без шунда, - дип елмая Дамир Шәйхетдинов.
Тиздән алар җитештерә торган көнбагыш маен кибет киштәләрендә дә күрергә насыйп булыр. Килгән кунаклар аларның ризыгын бик яратып, күргәзмәгә дип  куйган соңгы шешәсенә хәтле алып киттеләр.

Атлы тукталыш

Беркемне дә битараф калдырмаган тагын бер тукталыш Әхмәт авылында, татар-башкорт атларын үрчетүче Фәнис Бакировның фермер хуҗалыгында булды.  Башкортстаннан 59 нәселле ат алып кайтудан башлый үз эшен. Бүген аның хуҗалыгында 200 нәселле ат бар. Ел саен 100-120 нәни колын була. Фәнис Бакировның "Казан" агропромпаркында ит ризыклары белән сату итә торган ноктасы һәм пилмән җитештерү цехы бар.   

Иң элек хуҗа үзен бәйли

Индус Әбделфәримов Удмуртиядән килгән. Җир сөреп иген дә иккән, ит, сөт тә җитештергән. Аннан соң ит ризыкларыннан ярымфабрикатлар әзерләп саткан. Бүгенге көндә ял базасы һәм кунакханә тота.

- Дәүләт ярдәме булмаса, авыл хуҗалыгы өлкәсендә табышка эшләп булмый, - ди Индус әфәнде. - Күп җирдә, шул исәптән, Татарстанда да авыл хуҗалыгы тармагында эшләүчеләргә  ярдәм бар. Безнең Чувашиядә ярдәм бөтенләй юк дәрәҗәсендә. Беркемгә дә сер түгел, ферма төзеп, тагарак кырыена сыер бәйләгәнче, иң элек хуҗа кеше үзен чылбырга бәйли. Тере җан иясен елның 365 көнендә 24 сәгать карарга, кайгыртырга кирәк. Тотрыклы, системалы ярдәм булмаса, авыл хуҗалыгында эшләүчеләр саны елдан ел кимиячәк. Гомумән, без эшкә сәләтле, эштән курыкмаган тулы бер буынны югалттык. Беләсезме, бүгенге көндә эшмәкәрлек белән шөгыльләнүче кеше өчен иң авыры - ышанычлы эш кешесен табу. Акча түләп эшләтергә кеше табып булмый.  Җыенга моннан биш ел элек бер килгән идем. Ул елны Кукмара районына бардык. Шул тиклем канатланып, дәрт алып кайткан идем. Быел да шуны эзләп килдем. Эзләгәнемне таптым дип уйлыйм.