16+

Татар малае шалай түгел

Әле узган атнада гына газетабызда Казанда узган «Татар кызчыгы-2018» бәйгесе турында яратып язган идек. Бүген сүзебез «Татар малае-2018» хакында. Аны да Бөтендөнья «Ак калфак» хатын-кызлар иҗтимагый оешмасының Казан бүлеге үткәрде.

Татар малае шалай түгел

Әле узган атнада гына газетабызда Казанда узган «Татар кызчыгы-2018» бәйгесе турында яратып язган идек. Бүген сүзебез «Татар малае-2018» хакында. Аны да Бөтендөнья «Ак калфак» хатын-кызлар иҗтимагый оешмасының Казан бүлеге үткәрде.

Кеше физиологиясен өйрәнүче галимнәр, гадәттә, малайлар кызларга караганда акрынрак үсә, физик яктан озаграк җитлегә, диләр. Төрле җенестәге игез балалар үстергән әти-әниләр дә моны раслый. Юкка гына малай-шалай димиләр. Ләкин 21 май көнне Абдулла Алиш исемендәге 20нче гимназиянең актлар залы сәхнәсендә ярышкан биш-алты яшьлек малайлар бу фикернең дөреслеккә туры килмәвен исбатларга тырыштылар. «Татар малае-2018» исемен яуларга алты малай чыкты. Сөйкемле, кыю, уңган-булган. Алар барысы да бер тапкыр җиңүчеләр. Инде менә финал ярышларында көч сынашалар.

Беренче чыгыш ясаучыга һәрчак авыргарак туры килә. Көндәшләреңнең нәрсәгә сәләтле икәнлеген белмисең бит әле. Мондый сынау 67нче бакчадан Илназ Борһановка эләкте. Дәү әнисе язучы-журналист Дания Гайнетдинова, әнисе язучы Лиана Әмирханова булган бу малай моңа әллә ни борчылмады шикелле. Бәлки, егетнең сиздермәве булгандыр. Барлык ярышларда уйлап кына, акрын гына үз осталыгын күрсәтте.
3нче бакчадан Алмаз Камалиев сәхнәгә беренче чыкканда ук жюрины шаккатырырга уйлады бугай. Бөтен белгән һөнәрләрен берьюлы күрсәтте: җырлады да, биеде дә, Тукайның «Шүрәле»сен дә яттан сөйләде. Озагракка китте бераз, регламент бозылды.
Газетабызның иң талантлы журналистларының берсе Эльвира Мозаффарованың улы – 50нче бакчага йөрүче алты яшьлек Әмирнең әтисе белән бергәләп ясаган җилкәнле агач көймәсенә жюри иң зур билге куйды. Корабка «Миндә татар каны ага» дип язылган иде. Малай хыялында Казаныбызда дуслык паркын да йөртә икән, аның макеты әзер инде.

54нче бакчадан Аслан Миргаязов сайлап алу турында Гран-при яулаган булган. Җиңәргә өйрәнгән инде ул. Үзе сөйкемле, үзе терекөмеш бөртеге кебек тере бу малай сәхнәгә чыккач, күпләр «Конкурсны үткәреп торасы да юк. Җиңүче билгеле инде», – дип уйлап куйгандыр. Аслан – сәхнә баласы, анда уйнамый, ә яши. Ләкин кайвакыт артык кыланчыклык та комачаулый икән.
Биш яшьлек Мостафа Закиров 103нче бакчадан. Катнашучылар арасында иң яше. Шуңа кайбер хәрефләрне дә дөрес итеп әйтеп бетерә алмаса да, җиңәргә омтылышы зур. Моны тамашачы да, жюри да бик тиз күреп алды.
366нчы бакчадан Фәрхәт Гарәфиев беренче карашка башка балалардан берни белән дә аерылмый иде. Ләкин аның тәүге чыгышыннан соң ук: «Игътибарыгыз өчен рәхмәт!» – диюе жюри күңеленә хуш килде. Туган телен әйбәт белгән бу малай халкыбызга хас әдәп кагыйдәләренә дә ия икән бит.

Малайлар гына булсалар да, үскәч ир-ат, тормыш тоткасы буласы аларга. Шуңа да җырлатып-биетеп кенә сынап булмый үзләрен. Оештыручылар кызыклы ярышлар да әзерләгәннәр. Малайлар агачка шөреп тә борып керттеләр, тимер кисәкләрен дә тоташтырдылар. Кайбер детальләр артты артуын. Ләкин: «Бу осталарда да була», – дип тынычландырды бәйрәмне алып баручы Ләйсән Антонова. Бу ханым турында берничә сүз әйтеп китми ярамый. Дәрвишләр бистәсендәге Совет районында мәктәптән тыш эшләр тәрбия үзәге хезмәткәре ул. Районда нинди генә чара узмасын, башлап ул чабып йөри. Бүген дә алты малай белән оста дирижерлык итте. Уртак тел табарга җайлырак булсын диптер инде, быел чыгарылыш сыйныфта укучы улын да алып килгән.
Балык тоту беренче карашка гына җайлы икән. Эләгергә тормый ул магнит балык. Шуңа кемнәрнеңдер чиләге бөтенләй буш калды. Ә менә Фәрхәт балыкларның дүртесен дә җай гына каптырды.

Егет кешегә җитмеш төрле һөнәр дә аз, ди халык. Малайларга моны да исбатларга туры килде. Алар гаиләләре белән бергәләп төрле кул эшләнмәләре ясаганнар: кем камырдан калфак-түбәтәй әвәләгән, икенчеләр тәсбих тезгән.

Ярышларның төп максаты – халкыбызның гасырдан-гасырларга килгән гореф-гадәтләре, йола-бәйрәмнәре белән замана балаларын да таныштырып, бу матур гадәтләрне алар ярдәмендә киләчәккә алып бару. Шуңа да ярышның төп өлеше шул йола-бәйрәмнәргә багышланган иде. Илназ белән Алмаз халкыбызның берәр җырын сәхнәләштергәннәр, Әмир «Сабан туе» уздырды. «Аулак өй», «Бәбигә бүләк китерү» күренешләре дә бик матур булды. Мостафа бишек җырын җырлаганда, киләчәктә әтиләр дә җырлап йоклатачак сабыйлар өчен сөенеп утырдык. Ә менә Фәрхәтне «солдатка озату» барыннан да ныграк тәэсирләндерде. Халкыбызның электән килгән ышану-ырымнарын да сәхнәгә алып чыкканнар. Армиягә китәсе егеткә ипи тешләтү, кулын онга манып матчага эз калдыру әлеге бакчаның тырышлыгын һәм үткәнебезгә битараф булмавын күрсәтте. Кызлар кулъяулык биреп озатып калган Фәрхәтнең сәхнәгә диңгезче булып чыгып, штурвал тотып, «Диңгезче хатын» (монысы дәү әнисенең яшьлек истәлеге, ул өйрәткән) җырлавы әлеге бәйгегә өндәү куйгандай булды. Һәм жюрига эшне дә шактый җиңеләйтте. «Гран-прины менә кемгә бирергә кирәк!» – дидек без жюри әгъзалары, бертавыштан. Үз эшен, балаларны яратучы кешеләр генә җыелган 366нчы бакчаның зур җиңүе иде бу.

– «Кызчык»та әзерлексез генә катнашырга туры килде, бусына ныклап хәстәрләндек. Шуңа җиңдек тә, – диләр алар.
Малайларның бишесе дә, төрле номинацияләрдә лауреат исемен яулап, истәлекле бүләкләр белән бүләкләнде. Җиңелүче булмады.

Оештыручылар киләчәктә дә мондый ярышны уздырырга уйлыйлар.
– Анысы халкыбызның тагын бер бай хәзинәсе – шәҗәрәләргә багышланачак, һәркем җиде буын бабасын белергә тиеш, – диде Бөтендөнья татар конгрессының «Ак калфак» татар хатын-кызлары оешмасы җитәкчесе Кадрия Идрисова, ярышка йомгак ясаганда.

Туй үпкәсез булмый, диләр. Балалар түгел, өлкәннәр нәтиҗә белән риза булмады төсле тоелды. Ләкин монда бер нәрсәне онытмаска иде. Кем генә җиңсә дә, ул безнең милләт улы, татар малае! Аны безнең татар гаиләсе шундый итеп тәрбияләгән. Моңа сөенергә һәм моның белән горурланырга кирәк. Әлеге ярышлар шул милли горурлык хисен арттыру өчен оештырыла да бит инде.

 

Язмага реакция белдерегез

1

0

0

0

0

Реакция язылган инде

Комментарийлар

Мөһим

loading