«Татарстанда аучылык» мобиль кушымтасы эшли башлар дип көтелә

Тояклы хайваннарның төп төрләре саны республиканың барлык районнарында да диярлек арткан, әмма соры куян, кыр тавыгы һәм көртлекләр саны түбән темплар белән үсә һәм барлык аучылык хуҗалыкларында да түгел. 2022 елда республикада соры куяннарның саны 29 меңнән артып киткән. Узган елга карата үсеш 3,5 процент кына. Аерым алганда аларның саны Азнакай, Әтнә, Мөслим районнарында күп. Кама Тамагы, Чирмешән һәм Чүпрәледә исә кимү күзәтелә.
– Хайваннар санының шактый артуы, әлбәттә, аларны аулау квоталарының ишәюенә китерә. Әйтик, 2022 елда республикада 43 меңнән артык рөхсәт бирелгән. 5 ел эчендә генә дә үсеш 45 процентны тәшкил итә һәм бу аучылык ресурсларыннан файдалану мөмкинлеге күбәюнең күрсәткече булып тора. Биредә без җитди нәтиҗәләргә ирештек. Ләкин рөхсәт бирү белән бергә комитет һәм күпфункцияле үзәк хезмәткәрләренең эше артты. Һәм моннан чыгу юлын рөхсәт бирү процедурасын гадиләштерүгә күрәбез. Шул максат белән комитетның мәгълүмат системасы модернизацияләнде һәм май аенда аучыга ярдәмгә «ТРда аучылык» мобиль кушымтасы эшләп китәчәк. Моның белән беррәттән, агымдагы елда безнең алда, Россия Табигать министрлыгы белән берлектә, аучылык ресурсларын аулауга рөхсәтне электрон рәвештә бирүгә күчү бурычы тора. Бу аучыга өйдән чыкмыйча гына бер көн эчендә рөхсәт алырга мөмкинлек бирәчәк, – диде комитет рәисе.

Бүген Татарстанның табигать-тыюлык фондын аеруча саклана торган 193 табигать территориясе тәшкил итә. Әмма аларны тикшерү барышында белгечләр бу территорияләр янында торак һәм бакча йортлары төзү очракларын теркәгән. Соңыннан исә гражданнар һәм, тулаем алганда, муниципаль район, су басуларны булдырмас өчен, федераль һәм республика бюджетлары акчалары исәбеннән аларның ярларын ныгытырга яки хәтта елга юлларын турайтырга сорый икән.
– Аеруча саклана торган территорияләр буларак исәпкә алынуына карамастан, су объектларында гражданнар өчен җир участокларын формалаштыру буенча тупас хокук бозулар күзәтелә. Бу хокук бозулар Лаеш, Яшел Үзән һәм Актаныш районнарында ачыкланган. Хәзер алар суд тәртибендә бетерелә.

Муниципалитетлардан, территорияне планлаштырганда, торак төзелеше өчен аеруча саклана торган территорияләр чикләрендә урнашкан җир кишәрлекләрен законнарны бозып бүлеп бирүне туктатуны сорыйм, – диде докладчы. 

Биологик төрлелекне саклап калу да мөһим мәсьәлә булып тора. Республикада 631 төрле сирәк һәм юкка чыгу куркынычы яный торган хайваннар, үсемлекләр һәм гөмбәләр аеруча сак астында.

Комитет республиканың биотөрлелеген мониторинглау һәм саклау буенча планлы эш алып бара. 2022 елда биш районда фәнни оешмалар тарафыннан тикшеренүләр үткәрелгән, алар барышында сирәк очрый торган төрләрнең яңа яшәү урыннары гына түгел, элек безнең төбәктә очрамаган "кызыл китапчылар"ны да ачыклый алганнар.

Федор Батков сүзләренчә, федераль закон нигезендә 2025 елда Татарстан Республикасының Кызыл китабы яңадан бастырып чыгарылачак. Бу мәсьәләне хәл итүгә фән вәкилләре белән бергә комплекслы якын килергә кирәк, диде ул.

Су биологик ресурсларын саклауга килгәндә, комитет хезмәткәрләре уздырган һәр өченче рейдта кагыйдә бозулар теркәлгән, 148 җинаять эше ачылган. Суыклардан 6 меңнән артык браконьер кораллары алынган. Алар китергән зыян 135 миллион сум белән исәпләнә. 

Ведомствоның йомгаклау коллегиясендә катнашкан  Татарстан Премьер-министры вазифаларын башкаручы Рөстәм Нигъмәтуллин билгеләп үткәнчә,  комитетның цифрлы трансформациядәге тәҗрибәсе уңышлы. 
–    Аучылык ресурслары санын исәпкә алуның кышкы маршрут комплексы булдырылды, бу яңалык инде үзен эштә уңышлы күрсәтте. Быел кыйммәтле хайван төрләрен тотуга рөхсәт алу хокукына электрон җирәбә салу өлешендә, шулай ук күптән көтелгән мобиль кушымтада аучылык җәмгыятеннән уңай нәтиҗәләр көтәбез. Биш ел элек республика фаунасын яңа аучылык хайваннары төрләре белән тулыландыру буенча куйган бурычлар акрынлап хәл ителә бара. Алтай маралларының санын якындагы ун елда табигый яшәү мохитендә киң куллануны оештырырга мөмкинлек бирүче санга җиткерергә кирәк дип саныйм. Республиканың табигый-тыюлык фонды үсә, әмма ачыкланган кайбер проблемаларны, шул исәптән хуҗалык итүче субъектларның законлы эшчәнлегенә комачаулый торган кадастр хаталарын бетерергә кирәк, – диде Рөстәм Нигъмәтуллин.