Шәп егетләре барда авыл яшәр: Колмакчы авылында Каз өмәсе узды

Республикабызда сәнәгать үзәге буларак куәт алган Түбән Кама төбәге милли кыйммәтләребезне, халкыбызның гореф-гадәтләрен саклау, асылыбызга кайту юлында тагын бер зур адым атлады – Россиянең төрле төбәкләрендә яшәүче милләттәшләребезне үз җирендә берләштереп, Колмакчы авылында иң зур каз өмәсе ясады.

Шәп егетләре барда авыл яшәр!
Тау итәгенә сыенган Колмакчы авылының табигате, сүз дә юк, гаҗәеп: өч чишмәле, йортлары төзек, урамнары киң. Иң мөһиме – өч милләтле халкы тырыш, мул тормышта дус яшиләр, кунакларга йөрешәләр. Каз өмәсе этнофестивале бу дуслыкны киләчәк буыннарга мирас итеп тагын да ныгытып бәйләде.  

Дөресрәге, гөрләде ул көнне авыл өсте. Урамнар бизәлгән. Кунаклар да күпләп килгән. Бәйрәмне оештыруда саллы өлешен кертүче эшмәкәр егетләре дә авыл халкы белән бергә иде. Этнофестивальнең башлангычына хәерхаклы эшмәкәрләрнең берсе – Марат Хөснулла улы Губеев, үзе дә янып-көеп йөрде.
– Борынгыдан килгән күркәм йолаларыбызның киләчәк буыннар кулында  яшәвен теләп, моннан 4 ел элек үзем казлар сатып алып кайттым. Балаларны чакырып, каз өмәсе ясагыз әле, күрсеннәр, дидем. Бүгенге мирасыбызны киләчәккә җиткерү үзебездән тора. Икенче елны авыл халкы казлар алды, рәхмәт, каз өмәсе ясап йолкыдылар. Өченче елны ишетәм – баш саннарын ишәйткәннәр! Быел менә 100 баштан артык каз үстергәннәр, бәйрәмгә дә үзләре теләп, зурдан кубып әзерләнделәр. Теләктәшлек булганда, ярдәм итәм дигән кулга да куәт иңә, чынлап әйтәм, бердәмлек кенә кирәк, – ди Марат Губеев. 

Авылын төзекләндерүдә кылган игелекләре байтак аның. Мәчеткә атлап кергәч, бер генә сүз әйтә – үзем! Барысын да үз көчендә эшләтә, яңарта, төзекләндерә. Колмакчы өстенә азан нуры сибеп, халкын иманга дәшкән бу биниһая йортка исем кушар вакыт җиткәч, уйланып кала. 
– Минем ике бабам да шушы авылда яши, икесе дә газиз, үз. Берәүне дә үпкәләтмәс өчен “Бабайлар мәчете” дигән исем тәкъдим иттем, күтәреп кенә алдылар, – ди Марат әфәнде. 

Каз өмәсе этнофестивале тамырлары белән Колмакчы җиренә килеп ялганган барча эшмәкәрләрнең дуслыгын тагын да ныгытуын, Колмакчының меңнән артык кунак кабул итүенә дә горурлануын яшерми ул.

Йөзьяшәрләр авылы
Ә горурланырлык гаиләләр дә, сокланырлык йортлар да, шактый биредә. Инде өченче ел рәттән үз йортларында каз өмәсен үткәрүче Вәсилә белән Зиннур Фәйзетдиновлар гаиләсенә аерым рәхмәт. Ишегалдына сый-нигъмәт тулы зур өстәл көйләгәннәр, коймак чыжлатырга мич чыгарганнар, ботка пешергәннәр, 50 литр су сыешлы самоварга күмер тергезгәннәр – татар, рус, чуашы коймагын балга манып чәй эчә икән, артык сүзләр әйтү кирәкмидер дә –  халкыбызны, һичшиксез, берләштерә бу бәйрәм ! 

Өйдә исә түр якта ханымнар каз йолкыдылар. Фәйзетдиновларның быел үстергән 40 баш казлары җыр-бию катыш әнә шушы куллардан үтте дисәм дә ялгышмам. Йорт башлыгы 101 яшьлек Асия апа Фәйзетдиновадан да бәхетле кеше юк иде бугай. Беренчедән балалары, онык-оныкчыклары кайтып тулган, картлыгы кадердә. Эш беткәч, дүрт буынның бер өстәл артында утырып чәй эчүе дә – гасыр иясе өчен тиңсез хәзинә! 
– Әнкәй гомере буе укытучы булып эшләде. Сугыш елларында трактор йөрткән, җир сөргән. Үстергән 7 баласының 4 се генә исән, кайгылары йөрәгеннән китмәсә дә, үгет-нәсыйхәте телендә, оныкчыкларын үлеп ярата. Колагы гына начар ишетә, үз-үзен йөртә, аңында, зиһене дә әйбәт кенә ди, – килене Вәсилә апа. 

Чишмә суы эчеп яшәүләренең хикмәтедерме, каршы йортта яшәүче Мирсәяф абый Камаловка исә 102 яшь. Ярышып гомер итәләр! Җәйләрен капка төбенә чыгып утыргач, Мирсәяф абыйның “Исәнмени әле син, кортка!?” – дип яратып эндәшүенә Асия апа да сүзсез калмый икән, сине узып киткәнче дә яшәмәгәч, имеш! Бер-берсен ишетмичә, баш кагып та әйбәт кенә сөйләшүләренә сөенеп карап торулары бик рәхәт, әлбәттә. Мирсәяф абый да балалары тәрбиясендә. 
– Авырлыктан күтәрелеп, гадел яшәдем. Хатыным вафат – 86 яшендә китеп барды. Дәвамчыларыма гел бер сүзне әйтәм, сәбәбен түгел, җаен эзләгез дим. Хәмерле табыннарда да утырмаска кушам, юкса тапкан малыңның да бәрәкәте кача, – ди Мирсәяф апбый.  

Бу ике ак күңелле кешеләр нәселенең яшәеше генә дә Колмакчы авылына  сыйфатлама бирергә җитәр иде бәлки. Кунакларның казларны чишмәгә алып төшеп чайкаулары, дистәләгән авыл гармунчының аларны озата барулары, “Нардуган” ансамбленең чыгышы, үз хуҗалыгында үстергән казларны сатарга алып килүче фермерларның, һөнәрче-кул осталарының үз эшләре: чиккән альяпкыч, мендәрләр, өйдә ясалган сабыннар, бизәнү әйберләре, бәйләнгән уенчыклар, сувенирлар, умартачыларның бал продукциясе, әле тагын сөт ризыклары белән сәүдә мәйданын гөрләтүләре, эстрада артистларының чыгышы Мәкәрҗә ярмнкәсеннән ким түгел иде. Ә мәдәният йортында балалар өчен масстер класлар эшләде, балалар май канаты да ясадылар, буярга, рәсем ясарга да өйрәнделәр. Кыскасы, авылның һәр почмагына бәйрәм рухы, дөресрәге каз өмәсе этнофестиваленең гамле аһәңе сыенган иде. 

– Республика дәрәҗәсенә үсеп, киң колачын бу этнофестивальнең киләсе елга беренче юбилее! Ничек үткәрәсен бүгеннән фаразлыйбыз, ә менә быелгысы өчен күңелдә тантана. Халкыбыз бердәм, үткәнен зурлап яшәрдәй көчле ул. Район җитәкчелегенең хәер-фатыйхасында күмәк көч, ныклы команда белән тырыштык, нәтиҗәсе күз алдында – башкалабыз кунаклары, Россиянең төрле төбәкләрендә яшәүче милләттәшәребез безгә атап каз өмәсенә килгәннәр икән, ышанычлы адымнар белән алга атларга, гомер-гадәтләребез, милли йолаларыбызны бар гүзәллеге белән сакларга кирәк, монысы – безнең бурыч, – ди Түбән Кама районының берләштерелгән китапханәләр системасы җитәкчесе Гөлназ Арсланова.