Табылдык кыз (хикәя)

Шомыртлар да чәчәккә бөреләнгән икән... Башы әйләнеп киткәнен дә, шунда егылганын да сизмәде ул... Күзен ачса, ак палатада ятканын гына хәтерли. 25 ел элек тә шулай түшәмгә карап яткан иде ул.

– Балаңны имезергә алып кердем, кичә дә хәлең булмады? Кәефең ничек? Ашатасыңмы? – дип дәште аңа олырак кына шәфкать туташы.
– Юк, ашатмыйм. Алып чыкмыйм мин аны
– Кит, 40тан узган карт башың белән ни уйладың? Кыз бала бит, аннан да якының булмаячак
– Ирем өйгә кертми, бу аныкы түгел!

– Булмаса, кеше чит кеше баласын да үзенә ала. Кызың юк бит, монысы кыз бала, ул бигрәк тәмле була, – диде шәфкать туташы Фагыйләне йомшартырга теләп әллә никадәр янында басып торды. Хатын селкенмәде дә. Аптыраганнан кире чыгып китәргә мәҗбүр булды. Тамагы ачкан баланың ачыргаланып кычкыруы алар ераклашканчы ишетелеп торды. 

Фагыйлә одеялын колагына каплады. Беркемне ишетәсе дә, күрәсе дә килми иде аның. Ире Илнур Себергә эшкә китте. Баштарак вахта белән йөрергә тиешле ирнең ике елга килешү төзеп китеп баруы мәгълүм булды. Фагыйлә моңа аптырап калса да дәшмәде. Кулында 3 яшьлек Данилы булганда вакытның узганы сизелмәде дә. Илнурның ай саен акчасы килеп торды. Хатын бер өлешен җыеп барды, бер өлешен кассага салды. Бер акчасын улына гына тотты. Әле Илнуры үзе дә запас акча җыйганын язды. Яшь балалы хатынның акчага интекмичә ут уйнатып яшәвенә эшләре пошучылар да күп булды. Дус кызлары булып йөрүчеләр аның янына әллә нинди ирләр алып килә башлады. 

– Ташлады бит инде сине Илнур күптән. Акча җибәрә дисең, нишлисең ул акча белән. Матур киенәсеңме-бизәнәсеңме? Көн саен ирең җибәргән үкчәле түфлиләр белән фермага йөрисеңме? – дип мыскыллауга түзәрлеге калмады аның. Өстәвенә каенанасы җанына тиде. Бер дә юкка улы Данилны рәнҗетте. Эше булганга һәм Илнурдан хатлар килеп торганга гына түзде хатын. 

Көн артыннан көн үтте. Илнур киткәнгә ике ел узып бара иде. Кайтырга исәбе дә юк ирнең. Акча эшләү аны шулкадәр мавыктырган иде. Ул алны да, ялны да онытты. Чит хатыннар кочагын татып карау теләге дә булмады ирнең. Акча җыйды да, акча җыйды. Кассага да җыйды. Хатынына да, әнкәсенә салды. Акча чире сагыну хисләрен дә басты, ахырсы. Киткәненә өченче ел китте. Кайтуны тәмам онытты Илнур. Хатын да, бала да бик еракта калдылар кебек тоела башлады аңа. 
– Элек 25 ел солдат хезмәтендә булганнарның хатыннары: “Үлмәсен дә, кайтмасын да килеп торсын акчасы”, – дип җырлаганнар әле, – дип сүз башлады беркөнне урман ягыннан кайтып килгәндә бер әбекәй. – Кара аны, иреңне югалтасың килмәсә, өеңдә генә утыр.
Шаккатырды әле бу таныш булмаган хатын. Нәрсә әйтергә теләве булды икән?! 

Фагыйләнең ике елдан сабыры сынды. Каен себеркесе җыярга урманга чыгып киткән җирдән берәүне очратты да, дөньясын онытты. Себерке сабы да, себеркеләр дә күп булды ул елны. Эчендәге авыртуга чыдый алмыйча уянгач кына, хәлләрнең нидә икәнен чамалады ул. Башыннан сыпырып яулыгын салып атты. “Узганмын, балага узганмын икән”, – дигән уйлардан кычкырып елап җибәрде. Аның тиктомалга акырып елавыннан түрдән каенанасы белән улы йөгереп чыкты. 

– Басудагы чөгендерләрне эшкәртеп кайт, күрше Сәвияләр кичә үк бетергәннәр. Бакчада бәрәңгене тагы бер кат агуларга кирәк. Себерке җыйгач, җәй бетте дип уйладыңмы әллә? – Һаҗәр каенананың тавышы да, үзе дә зәһәр иде. Фагыйлә яртысын ишетте, яртысын юк. Болдырга чыгып утырды. Янәшәсенә юаш кына Данилы килеп чүмәште. Улының аркасыннан сөеп, алдына алды. Күзләреннән тынсыз гына яшьләр тәгәрәде...
Кич җитүгә шыпырт кына бер кат киемнәрен җыйнады, булган кадәре документларын алды, улының киемнәрен аерым чемоданга тутырды да карават астына яшереп куйды. 

Иртәнге таң нурлары белән хатын юлга чыкты. Исәбе – иске генә булса да әнкәсенең йортына, әнкәсе янына кайту иде. Башка районга кузгалу, юлга чыгуның әче таңнан әллә ни кыенлыгы булмады. Йөк машинасына утыруга ук, җылы кабинада икәүләшеп йокыга талдылар. Хатын шул арада саташып, төшендә әллә ниләр күреп бетерде. Кара болытларны әнисе куып тора, имеш. Шул болытлар арасыннан Фагыйлә килеп чыкты. Әнисе аларның кайтасын да белеп көтеп торган, имеш. 

Әни, нинди вакытта да әни булып кала шул. 40тан узган кызының кире туган йортына бөтенләйгә кайтуын бик сөенеп кабул итте ул. “Ире кайтканчы булса да үзем янында торып торыр”, – дип уйлады шунда ана. Тик кызына гына аны-моны сиздермәде.
– Сагынган идем, үземдә калырсың. Күпме каенанаңа хезмәт итәргә була. Кара ул күзләреңә, кара кыяфәтеңә, 60 яшьлек карчыкларга охшап калгансың!
– И, әни, шундый ардым, шундый сагындым үзеңне, – диде еламсырап Фагыйлә әнисен кочагына кереп эреп бетте. Дөрестән дә Илнурын озатканнан бирле әнисен күргәне дә юк иде шул. Ирдән башка әни йортына кайту да тыелган иде хатынга.

Фагыйләнең ардым диюе булды, әнкәй-карчык чоланда урын җәеп йокларга яткырды үзен. Ә оныгын күрү сөенеченнән әби кеше Данил белән рәхәтләнеп уйнады. Йокларга да үзе белән яткырды. Фагыйлә исә тәүлектән артык уянмыйча йоклады.

Күзләрен ачкач та шактый уйланып ятты әле. Чоландагы тәмле хуш исле үлән бәйләмнәре зиһенен җыярга комачаулады. Изрәп йоклаудан башкайлары бушап калган иде. Шулай да хатын әнисенә дөресен сөйләп бирергә ниятләде. Беркайчан да ялганлап яшәмәде. Әнисе каршында да, каенанасы алдында да моңарчы гаепсез иде. Соңгы айлардагы хәлләр генә туры сукмактан чыгарды үзен. Күрәчәге булгандыр.

– Әнкәй, бер авыр хәбәр белән кайттым мин. Бүлдермичә тыңла. Илнур исән-сау, дип беләм. Акчаны да күп салды ул безгә. Ике ел үтте, кайтмады. Кайтам дип тә әйтми. Мин ялгыштым, минем балам булачак...
– Булсын, үстерербез, кызым. Борчылма. Бу йортта калырсың. Мин дә мәңгелек түгел. Нигезне карарсың...

Фагыйлә әнисенең сүзләреннән уйланып калды. Каршы килер, ачуланыр дип курыккан иде. Әнисе исә берни булмагандай җиңел генә үткәрде дә җибәрде аның яңалыгын. Фагыйлә исә киресенчә борчыла башлады. Бала тапсам, Илнур кайтса – нишләрмен дигән уйлары күңеленә тыңгылык бирмәде. Айлар үтте, көннән-көн җаны талкынды аның. Авылда эшкә керде. Кышкы киемнән артык беленмәде корсагы хатынның. Авылда да бу хәлләрне белүче кеше булмады диярлек.
Бала табарына бер айлап вакыт калгач, Фагыйләгә хат килеп төште. Илнурның язга бөтенләйгә кайту хәбәре килгән иде. Ир аның кире авылына киткәнен белүен дә, кайту белән алырга киләчәген дә хәбәр иткән иде. 

Дәвамы бар.

Фото: https://unsplash.com/