Ни өчен Татарстанда интеллектуаль хокуклар залогы астында бизнесны кредитлау тоткарлана?

Республикада ташламалы кредит алырга теләгән эшмәкәрләр бу мөмкинлектән файдалану өчен интеллектуаль милекне бәяләүдә авырлыклар белән очраша. 

Интеллектуаль милек белән кредитлау – яңа мөмкинлекләр һәм проблемалар

Россия премьеры Михаил Мишустинның кече һәм урта бизнеска интеллектуаль милек залогы астында кредитлар бирүне үстерү турында әйткән сүзләре Татарстан бизнесына кызыксыну уятты. Әлеге процесс Россиянең биш төбәгендә, шул исәптән Татарстанда да эксперименталь рәвештә эшләтеп җибәрелде. Бүгенге көндә бу механизм белән кече һәм урта бизнеслар гомумән 1,5 миллиард сумнан артык кредит алган. Татарстанда 2024 елда 18 компания интеллектуаль хокуклар залогы астында кредит сораган, аларга 40 миллион сумлык биш кредит бирелгән.

Әмма, бу механизмның нәтиҗәле эшләве өчен берничә катлаулы мәсьәлә бар. Татарстандагы эшмәкәрләр интеллектуаль милекне бәяләүдә катлаулы проблема белән очрашалар, чөнки әлеге милекне ачык бәяләү һәм югары ликвидлы актив итеп таныту авыр була.

Ликвидлык проблемасы

«Артпатент» Казан компаниясе генераль директоры Григорий Бусарев сүзләренә караганда, интеллектуаль милекне бәяләүнең иң зур проблемасы — ликвидлык. Залогка алынган активларның икенчел базарда сатылуы мөмкинлеген бәяләү җитди кыенлык тудыра. Товар билгеләре, әйтик, брендлар — чагыштырмача җиңел бәяләнүче активлар, чөнки аларның базардагы кулланышы һәм үсеш перспективалары ачык. Ләкин патентларның бәясен билгеләү катлаулырак, чөнки бу төр милеккә потенциаль сатып алучыларның ким булуы һәм аның киләчәккә булган технологик перспективаларын фаразлау кирәк.

Татарстанда кредитлау механизмы ничек эшли?

Татарстанда интеллектуаль милек залогы астында кредитлау механизмы «кече һәм урта эшмәкәрлек» илкүләм проекты кысаларында эшли. Бу механизм залогның традицион төрләрен тәкъдим итә алмаган компанияләргә финанс ярдәме алырга мөмкинлек бирә. Татарстан Республикасының Сәүдә-сәнәгать палатасы рәисе Шамил Агиев билгеләп үткәнчә, эшмәкәрләр интеллектуаль милекне залогка кую мөмкинлегеннән файдаланырга тели, әмма бәяләү кыенлыгы моны катлауландыра.

Интеллектуаль милекнең бәяләү базары авыр үсеш ала

Шамил Агиев шулай ук интеллектуаль милекне бәяләүнең базар конъюнктурасына бик нык бәйле булуын һәм тиз үзгәрүен ассызыклаган. Базарның стабиль булмавы һәм бәяләү критерийларының ачык булмавы эшмәкәрләр өчен өстәмә кыенлыклар тудыра. Бу, үз чиратында, кредит алу процессын катлауландыра, чөнки кредит бирүче якның бу активларның реаль бәясен һәм аларның икътисади нәтиҗәлелеген аңлавы кирәк.

Татарстан бизнесы өчен киләчәктә нәрсәләр көтелә?

Шул ук вакытта, Татарстанда интеллектуаль милекне залогка кую механизмы эшмәкәрләр өчен әлегә кадәр билгеле булмаган зур мөмкинлекләр ача. Әлеге төр кредитлау механизмының төп өстенлеге — традицион залог вариантларын тәкъдим итә алмаган бизнесларга финанс ярдәме алу мөмкинлеге бирү. Татарстанның эшмәкәрләренә киләчәктә бу процессның нәтиҗәлелеген арттыру өчен, интеллектуаль милекнең бәяләү базарын формалаштыру һәм аның мәгълүматларын ачыклау өчен көчле юридик һәм икътисади инфраструктура кирәк.

Ни өчен бу мөһим?

Әлеге проблемалар Татарстанда һәм башка төбәкләрдә кече һәм урта бизнесның үсешен тоткарлый. Шул ук вакытта, интеллектуаль милекне куллану, шул исәптән патентлар, товар билгеләре һәм башка инновацион активлар, бизнесның киләчәктәге үсеше өчен бик зур әһәмияткә ия. Кредитлау механизмын камилләштерү, бәяләү процессының ачыклыгын арттыру һәм аның базар конъюнктурасына ярашлы булуын тәэмин итү — киләчәк эшмәкәрләр өчен зур мөмкинлекләр ача ала.

Йомгак

Татарстанда интеллектуаль хокуклар залогы астында бизнесны кредитлау мөмкинлеге киләчәктә зур үсеш ала ала. Әмма бүгенге көндә әлеге процессның уңышлы эшләвенә киртәләр бар. Милекнең бәяләнүендә катлаулыклар һәм ликвидлык проблемалары эшмәкәрләрнең бу мөмкинлектән тулысынча файдалануына комачаулый. Бу мәсьәләләрне чишү өчен, Татарстанда интеллектуаль милекне бәяләү системасын камилләштерү һәм кредитлау механизмын яхшырту кирәк.