Сыер кайчан үгез сорый, яки Арчада ферма белән смартфон аша идарә итәләр

Монда безне “Яңарыш” агрофирмасы эшчәнлеге белән таныштырдылар. Баксаң, хуҗалыктагы барлык эшне смартфоннан гына башкаралар икән, ә малга кайчан һәм күпме азык салырга кирәклеген компьютер күрсәтә. Моны безгә агрофирманың баш зоотехнигы Ришат Вәлиев аңлатты. Аның сүзләренчә, мониторда барысы да бар, хәтта малның кайчан вакцинация узганлыгы, үгез соравы яисә ничәдә савылганлыгы да язылган. Боларның барысын да телефоннан карап була, өстәвенә кайсы сыерга күпме азык бирәсен тракторчы та белә, шуннан чыгып, рацион формалаштыра. Бүген комплекста 3 мең баш сыер бар, әле шушы көннәрдә генә 600 баш малга исәпләнгән ике ферма эшли башлаган, тагын шуның кадәр төзелеп ята. Монда көнгә 18 тонна сөт савалар. Барлык эшне 3 сыер савучы, бер оператор, бер тракторчы башкара. Әле шушында азык әзерләү үзәген дә бастырганнар. Бу кадәр хуҗалыкны цифрлаштырмасаң карап тору, ай-һай, авыр булыр иде.

Арча районында малны тиешле итеп ашатуга зур игътибар бирәләр, чөнки күпме сөт бирәчәге һәм аннан никадәр ит чыгуы нәкъ менә шуннан тора. Шуларны исәптә тотып, бүген муниципалитетта өч азык әзерләү үзәге эшләп килә. Безнең катнашыбызда аның дүртенчесен Апаз авылында урнашкан “Ватан” хуҗалыгында ачтылар. Анда әзерләнгән азык савым сыерларының җитештерүчәнлеген арттырырга һәм ит терлекчелеген үстерергә ярдәм итә. Бөтен эш автоматлаштырылган. Трактор аппаратка төрле азыкны таблода язылган күләмдә миксерга сала. Аларның составын оператор компьютерда күрә, кайсы булса да җитмәсә яисә артып китсә, җиһаз эшләми. Төймәгә басу белән аппарат аны болгата һәм әзер азыкны арбага бушата.

“Ватан” хуҗалыгы җитәкчесе Мансур Әхмәтов әйтүенчә, бүгенге көндә җитештерү өлкәсе цифрлаштырыла, күп эшне роботлар башкара. “Бу – замана таләбе, чөнки тормышыбыз да тизләште, һәвәскәр хезмәткәрләр табу да авырлашты, гомумән, алар шәһәргә китү ягын карый. Ә бит авыл хуҗалыгы барысын да туйдыра! Эре фермалар белән телефон аша идарә итеп була, анда барысы да күрсәтелгән, азык әзерләүне дә компьютер аша гына күзәтәбез. Безнең өчен бу кирәкле генә түгел, ә тиешле чара”, – дип, аңлатты ул.

Аның белән Арча районы башлыгы Илшат Нуриев та килешә. Җитәкче фикеренчә, цифрлаштыру җитештерүне тагын да нәтиҗәлерәк итә, аеруча бу авыл хуҗалыгы өчен бик кирәк, чөнки Арча районы өчен ул әһәмиятле тармак. “Без үзебезнең хезмәткәрләрне Россиянең башка төбәкләренә, хәтта чит илләргә тәҗрибә тупларга дип җибәрәбез, ә яныбызда гына менә дигән итеп эшләп ятучы “Яңарыш” хуҗалыгы бар. Цифрлаштыру дибез, аны республикада без әллә кайчан башладык инде. Киләсе ел аны тагын да нәтиҗәлерәк итәр дигән өмет бар”, – диде Илшат Нуриев.

Рәсим Хаҗиев