16+

5 бала әнисе Рәдифә Ногманова: «Декретка бер чыккан килеш, бишенчесен дә алып кайттык»

24 ноябрь – Әниләр көне

5 бала әнисе Рәдифә Ногманова: «Декретка бер чыккан килеш, бишенчесен дә алып кайттык»

24 ноябрь – Әниләр көне

Безнең заманда биш бала тапкан ананы герой дими, тагын кем дип атарга була?! Финанс яктан бала үстерү бер кыен булса, рухи, физик яктан да бала тәрбияләү җиңел эш түгел. Ә менә Әлмәттә гомер итүче Рәдифә һәм Илнур Ногмановлар гаиләсе тәвәккәлләгән һәм бу гамәлләренә бер дә үкенмиләр...

Гаиләне алар, хәзерге заман кешесе күзлегеннән караганда, бик яшьли төзи. Кияүгә чыкканда, Рәдифәгә әле 20 яшь яңа тулган була. 22 яшендә әни статусын йөртә инде ул.

– Әлмәткә күченеп кайт­каннан соң, телекомпаниягә эшкә урнаштым һәм параллель рәвештә, «Яшьләр заманы» дигән газетага эшкә алмаслармы, дигән өмет белән, редакциягә килеп-китеп, язмалар калдырып йөрдем. Ниндидер сайлаулар алдыннан «Нефтьче» мәдәният йорты залында әлеге басманы таратырга тиешләр иде. Газета соңга калды, алып кайтырга машина юк. Мөхәррир миннән: «Син яшь кеше, яшьләрнең машиналы егетләре бардыр әле», – дип, Чаллыдагы типографиядән газеталар алып кайтырга кеше табуымны сорады. Мин – кушкан эшне үти торган кеше. Булачак иремнең абыйсы белән таныш идем, ул минем апа белән Казанда укыды. Шул, өйләнмәгән энем бар, дип сөйләгән иде. Ярар, таныштырырсың әле, кинога барырга булса да ярап торыр, дип шаярткан идем. Ул егетнең машинасы булуын да белә идем. Шалтыратышып, газеталарны барып алып кайттык. Шулай танышып киттек, – дип искә ала Рәдифә ханым тормыш иптәше белән танышу мизгелләрен.

Алар озаклап очрашып та йөрми. Ярты ел эчендә өйләнешеп, гаилә коралар. Гаиләнең яме бала икәнен язып тору артыктыр да. Шулай да, өйләнешкәндә, Ногмановлар биш бала хакында хыялландымы икән соң?

– Без синең белән биш бала турында хыялландык­мы ул, дип, әле беркөнне иремнән дә сорадым. Биш үк булмагандыр, әмма өч булачак, дип сөйләшкән идек, ди. Дөресен әйткәндә, аларын хәтерләмим дә. Үзем дә биш балалы гаиләдә үскәнгә, моны гадәти күренеш итеп кабул иттем. Бер-бер артлы өч бала дөньяга килгәч, башка бала тапмабыз, дип уйлаган идек. Балаларның әйберләрен дә, киемнәрен дә калдырмыйча таратып бетердем. Бер кызым, ике улым бар иде. Кыз үсә төшкәч, бәлки  тагын бала  табарбыз әле дигән уйлар булды анысы. Кистереп, юк дип әйткәнем булмады. Кечкенә улыбыз укырга кергәндә, декретка китәсе килгән иде. Үзебезчә планлаштырып та куйдык инде. Әмма ул тиз генә булмады, соңрак туды. Декретка бер чыккан килеш, аннан бишенчесен дә алып кайттык, – ди күп балалы әни.

Һәр ана үзенең тәүге тапкыр әни булуын истә калдырадыр. Икенче бала да, өченче тапкыр да, бишенче тапкыр да... Ул онытыла торган әйбер түгел. Һәр мизгеле, һәр минуты белән дигәндәй.

– Беренчесе бик көтеп алган бала булды. Аның белән 42-43 атна йөрдем. Ул вакытта безнең бала тудыру йортында ремонт бара иде. Коридорга яткырып куйдылар. Бер кыз акча түләпме, таныш­лары аркылы табарга уйлаган булганмы. «А-а» дип кычкыруга, йөгереп киләләр дә моңа укол ясыйлар. Мин Мәдинә исемле акушер ападан сорыйм инде, нәрсә ясыйсыз аңарга, дип. Авыртуны баса торган укол ясыйбыз, ди. Кирәк булса, сиңа да ясыйк, кызганыч түгел, ди. Балага зыяны юкмы соң, дим. Сине ничек тынычландырса, аңа да шулай тәэсир итә инде, ди акушер апа. Беренче тапкыр ничек авыртырга тиешлеген дә белмисең бит. Шулай да мин түздем, – ди Рәдифә ханым, беренче баласын табуны искә алып.

Беренче тапкыр әни булу шатлыгыннан Рәдифә иренә түгел, абыйсына шалтыратып хәбәр итүен хәзер көлеп искә алалар.

– Миннән хәзер дә көләләр әле. Абый миңа, наркоздан соң тавышың исерек кешенеке кебек иде, ди.  Илнур беләме соң әле, дип сорагач, юк, сиңа беренче хәбәр итәм, дигәнмен. Тавышым начар чыккан, ирем дә, минем хатын үлә дип, борчылып йөргән. Аллага шөкер, аякка бас­тык. Улым инде хәзер зур, 16 яшьлек,– ди герой ана.

Йөклелек чорында хатын-кыз өчен иң кыены аяк­лар шешенү һәм токсикоздыр, мөгаен. Соңгысы аеруча да булачак аналарның үзәгенә үтә. Дүрт баласы белән Рәдифә Ногманова да токсикоз белән интегә. Әмма бер тапкыр да бала табарга ниятләве өчен үкенми.

– Өченче баланы алдан планлаштырмаган идек, әллә шуңамы, аның белән бер дә интекмәдем. Бер тапкыр да укшып карамадым. Андый вакытта, башка бала тапмам, дип уйламыйсың. Дүртенчесен тапканда тулгак вакытында, башка тапмыйм дип авыз ачмакчы идем, тукта әле мин әйтәм, Аллаһы Тәгалә белән арага киртә куйма, дип тыелып кала алдым. Тулгак вакыты – бер минут. Шул бер минутны ничек тә түзеп була. Беренчесен тапканда, ул авырту кебек. Ә дүртенче-бишенче баланы тапканда инде аңлыйсың: бу – баланы тудыру өчен тырышу. Авыр әйберне урыныннан күчереп куйганда, бар көчеңне җыеп, «Оп» дип әйтеп күтәрәсең бит. Тулгак та нәкъ шуның төсле. Ул акылым минем алданрак килгән булса, алдагыларын да җиңелрәк табар идем, – дип саный биш бала анасы.

Тәрбияләүгә килгәндә, бер балага әйткәнгә башкалары да колак сала, ди ул. Олырак балалар да, әти-әниләрен борчымас өчен, алар сүзеннән чыкмый.

– Гаиләдә булган гадәтләр дә, үзеңдәгесе дә, телисең­ме-теләмисеңме, балага да күчә. Үзең тәрбияле булсаң, бала да тәрбияле була, диясем килә. Әлбәттә инде, бөтен нәрсәне дә рөхсәт итеп яшәмибез. Бала ярамыйны бәләкәйдән үк белеп үсәргә тиеш, – дип саный Рәдифә ханым.

Күп балалы гаилә булуның уңай яклары да бар, билгеле. Беренчедән, бар эшне дә күмәкләшеп эшлисең.

– Без бергәләп авылга кайтып 25 сотыйлык бакча утыртабыз. Бергәләп урманга барабыз, бергәләп җиләк җыябыз, ашарга пешерәбез. Минем инде өч-дүрт еллап өйдә юньләп өй җыештырганым юк. Балаларга эш кушам да үзем аш бүлмәсендә кайнашам. Калган эшләр белән идарә генә итәм, – ди әни кеше.
Гаиләгә азмы-күпме дәүләт ярдәме дә тия.

– Безнең дәүләт, кануннар кабул итсә дә, акчаны бик ашыгып бирергә яратмый. Белүемчә, биш балалы гаиләгә фатир бирелергә тиеш, әле аның артыннан йөри башламадык. 2020 елдан өч яшькә кадәр балаларга пособие түләү буенча канун кабул иттеләр. Баксаң, ул 2018 елда туган балаларга гына кагыла икән. Улым музыка көллиятенә укырга керде. Аз керемле гаиләләр өчен аерым стипендия түләнүен белә идек. Хәзер исә социаль яклау идарәсенә барып, үзеңнең аз керемле булуыңны яңадан исбатларга кирәк. Шул белешмәләр нигезендә икенче бер бүлеккә кереп, социаль контракт төзергә тиешләр. Ул белешмәләрне җыеп арып бетәсең. Коммуналь хезмәтләр өчен кайтартылган компенсация хисабына ни рә­веш­ле биш баланы тәрбияләргә мөмкин?! Хәзер Путин Указы нигезендә, Россия­дә аз керемлеләр санын киметергә тиешләр, ди. Аны аз керемлеләрнең акчасын арттырып түгел, ә төрле өлкәдә бирелә торган пособиеләрне бетереп башкарырга җыеналар икән. Элек мин дәүләт начар канун чыгара дигәннәргә ачулана идем, хәзер фикерем үзгәрде, – ди Рәдифә Ногманова.

Биш бала табарга батыр­чылык иткән аналарга Рәдифә ханым үз киңәшләрен дә бирде.

– Барыбыз да мәңгелек түгел, кайчан да булса безгә дә китәсе. Кешегә терәк булып туганы кала. Дәүләт өчен өч бала ул стандарт булырга тиеш, дип уйлыйм. Гаиләдә балага кибет ризыгы ашатырга яратмыйбыз, чөнки анда кушылмаларсыз ризык юк та. Үзебез он алып, өй ризыгы әзерлибез. Балалар эшләп үсә, барысын да үзебез үстерәбез, балаларны ничек тә булса сәүдә өлкәсенә кертергә телибез. Балаларны заманага яраклаштыра белергә, аларга үсәр өчен мөмкинлекләр тудырырга кирәк. Юк-барга вакытлары калмас­ка тиеш, – ди Рәдифә ханым.

Лилия ЛОКМАНОВА.

Язмага реакция белдерегез

3

0

0

0

0

Реакция язылган инде

Комментарийлар

  • аватар Без имени

    0

    0

    ????АФЭРИН!!!! ? ? ? ? ?

    Мөһим

    loading
    2
    X