«Ашыгыч ярдәм»дә 3 сәгать... Яки тимрәү иярткән әби, гайрәтле исерек, суалчан даруынан кан басымы 220гә җиткән ханым, гипслы профессор бабай хәлләре

24 сәгатьлек эш

Сәгать кичке унбер. Станция­дә көн башланган гына диярсең. Хәер, монда эш сәгатен көнгә, төнгә аеру юк. Хезмәткәрләр тәүлек буе эшли. 14нче бригададан ирле-хатынлы фельдшерлар Илнур Миңнуллин белән Алинә Камалова да иртәнге сәгать җидедән бирле аяк өстендә. 24 сәгать эшләгәннән соң гына сменаларын тапшырачаклар. Төнгә каршы шактый талчыксалар да, сер бирмиләр. Шаярткан булалар. «Өйдә дә бар сөйләшкәнебез - медицина темасы», - диләр.

Чакыру килгәнне көткән арада, станция турында сорашам. Казан буенча тугыз Ашыгыч ярдәм станциясе исәпләнә икән. Халыкка барлыгы 80 бригада хезмәт күрсәтә. Араларында балалар, психик яктан тайпылышлары булган авырулар өчен махсуслашканнары да бар. 1нче подстанция хезмәткәрләре Вахитов, Совет, өлешчә Идел буе районнарыннан кабул ителгән чакыруларга бара. Территориаль бүленеш авыру янына тиз арада барып җитү өчен уйланылган. Шалтыратуларны кабул итүче белгечләр, сораулар биреп, авыруның хәле ни дәрәҗәдә икәнне билгели. Бик кискен очракларда: кеше гомеренә куркыныч янаганда, бәла-каза булганда, янгын, юл һәлакәтләре урынына беренче чиратта ашыгалар. Шулай ук бер яшькә кадәр сабыйлар, аңын югалтканнар, тулгагы башланган авырлы хатыннар, йөрәк-кан тамырлары авырулары кузгалган кешеләр янына да ким дигәндә 20 минутта килеп җитәргә тырышалар. Чакыруга гадәттә табиб белән фельдшер йә ике фельдшер бара.

Шул арада чакыру кабул ителде. Космонавтлар урамында 51 яшьлек ханымның кан басымы күтәрелгән. Ике минут дигәндә җыенып, авыру янына кузгалдык. Төнге юл шомландырса да, уңай ягы бар - юлларда бөкеләр юк. Биш минут дигәндә, тиешле урынга килеп тә җиттек. Дөрес, көндез төрле чак­лар була икән.

- Ярый, соңгы вакытта ЮХИДИ хезмәткәрләре белән уртак эш алып барыла башлагач, ашыгыч ярдәм хезмәте машиналарына юл бирә башладылар. Бик кискен очрак­ларда, сирена кабызып, тизлекне арттырырга, светофорның кызыл утына да кереп китәргә туры килә, - ди шофер Михаил Репеев.
Аны фельдшерлар, үз итеп, «Миша дәдәй» дип йөртә. Ул - табибларның уң кулы. Караңгыда кирәкле адресны эзләү уңайсыз, көндез дә тиешле торакны табуы бер бәла. Йортка номерлар сугылмаган, урамнар күрсәтелмәгән. Ә Миша дәдәй районны биш бармагы кебек белә.

- 30 ел эшләү дәверендә, һәр ташның кайда ятканын әйтеп бирә алам инде, - дип көлә үзе.
Тиешле адресны тиз эзләп тапсак та, фатирга кергәнче, вакыт узды. Машина подъезд төбенә кадәр үк керә алмый, ишегалды автомобильләр белән тулган, җәяү тәпиләргә туры килде. Һәр йорт ишегалдында диярлек шундый хәл. Авыруны носилкалар белән күтәреп чыгарга туры килгәндә, биг­рәк тә уңайсыз.

Ишекне кан басымы күтәрелгән хатынның ире ачты. Борчылуы йөзенә чыккан. Хатын, мәчесенең эчендәге суалчаннарны бетерер өчен, даруханәдән препарат алган. Тик мәчесен генә дәвалап калмаган, профилактика чарасы булыр дип, үзе дә бу даруны эчкән. Нәтиҗәдә хәле начарланган, кан басымы 220дән артып киткән. Фельдшерларны күргәч, йөзенә елмаю кунды.
- Сез минем улыма охшагансыз. Рәхмәт инде сезгә. Хәлем дә җиңеләйде сыман, - диде, Илнурга төбәлеп.

Үзе бертуктамый ирен күзәтә. Иренә ара-тирә күз дә кыс­калап ала. Баксаң, йөрәге авырткан ирен борчымас өчен, хатынның үз хәле хәл булса да, сиздермәскә тырышуы икән. Алинә кардиограмма төшерде, Илнур кан басымын үлчәде. Авыруга тиеш­ле укол кададылар, дарулар бирделәр. Хастаханәгә илтергә дә теләгәннәр иде дә, ханым ризалашмады. Фельдшерлар алдагы сәгатьләрдә нишләргә кирәклеге турында киңәшләр биреп, участок табибына барырга, тикшеренергә куштылар. Ханымның боздай салкын кулларына җылы йөгерде, ул дөнья хәлләре, берәүнең миллион сум отуы турында сөйли башлады. Без исә, җиңел сулап, юлыбызны дәвам иттек.

- Кан басымы югары булганда, кешенең күңеле болганырга, башы авыртыр­га, хәле авыраерга тиеш. Организм үзгәрешләрне тоймый икән, бу дөрес түгел, еш кына шул рәвешле кеше инсульт булганны да сизми кала. Шуңа да олы яшьтәгеләргә кан басымын даими үлчәп торырга кирәк, - ди ашыгыч ярдәм хезмәтендә тугызынчы елын эшләүче Илнур.

Программист булырга хыялланса да, язмыш аны медицина өлкәсенә китергән.
- Бирегә килгәннәрнең, гадәттә, унысыннан дүртесе генә эшләп кала. Ә кала икән, димәк, озакка. Бары һөнәреңне яратсаң гына эшләп була монда. Иң мөһиме - җаваплылык, түземлелек, авыруны аңлый белү, тәҗрибә кирәк, - ди Илнур.

Аның ашыгыч ярдәм хезмәте машинасында бала таптырганы, авыруның соңгы сулыш алганын күргән чаклары да булган. Җәй көне чакыруларга ашыгыч медицина ярдәме станциясенә кайтартылган махсус мотобайкларда да чыга икән.

- Казанның тар урамнарына керү өчен мотоцикллар җайлы, вакыт ягыннан да тиешле урынга тизрәк килеп җитәсең, - ди Илнур Миңнуллин.

Тайдым. Егылдым. Гипс

Алинәнең фельдшер булып эшли башлавына бер еллап кына икән.
- Шөкер, бүген медицина модернизацияләнә. Ашыгыч ярдәм машиналарында барлык уңайлыклар да тудырылган, кирәкле җайланмалар бар. Эш җиңел түгел. Шулай да тәҗрибә туплар өчен нәкъ менә ашыгыч ярдәм хезмәтендә эшләү файдалы. Төрле авырулар белән очрашасың. Илнур янәшәдә булганда, үземне ышанычлы тоям. Төнге сменаларда нинди очраклар гына булмый. Исерекләр, сугышкан яшьләр... Андый урыннарга полиция хезмәткәрләре дә чакыртыла анысы, шулай да янәшәңдә ышанычлы терәк булганда яхшырак, - ди фельдшер Алинә.

Машинага чыгып җитәргә дә өлгермәдек, тагын бер чакыру. 74 яшьлек бабай кулын сындырган. Фатирга килеп керүгә, спирт исе борынга бәрде. Әллә йокыдан исергәннәр, әллә бәйрәм шау­кымы - бабайның кызы да, әбисе дә, үзе дә чайкалып-чайкалып китәләр. Бабай кулын атна башында ук сындырган булган. Хастаханәдә гипс салып җибәргәннәр. Хәзер менә тагын шул кулына егылган. «Аш бүлмәсенә генә чыккан идем, таеп киттем», - ди. Югыйсә, әле бер ай элек кенә югары уку йортында студентлар укытып йөргән. Моңа кадәр егылганы булмаган. Бабайны киендереп, хастаханәгә алып киттек. Кызы озата барды. Иңбашы, терсәге чәрдәкләнеп сынса да, бабай сиздерми. Авыруның көче нәкъ менә түземле булудадыр, мөгаен. «Авыртмый», - дигән була. Кызы исә рәхмәтен җиткерергә ашыга.

- Сезнең кебек табибларны күргән юк иде әле. Рәхәт сезнең белән. Тынычланып китәсең, - ди.
7нче шәһәр хаста­ханәсендә кизү торучы табиблар алып калды бабайны. Чакырулар минут саен. Табиблар махсус планшет, рация, кесә телефоны аша да кабул итә аларны. Бер станциягә тәүлегенә якынча 1400ләп шалтырату килә. Кайвакыт бригада хезмәткәрләренең бәдрәфкә барырга да вакытлары калмый. Буш вакытларында сумкаларындагы кирәкле медикаментларны барлыйлар. Ашар өчен вакыт каралган анысы, хәтта үз­ләренең уңайлы гына ашханәләре дә бар. Тик чакыру була икән, ашау кайгысы калмый. Барын да калдырып, ашыгырга туры килә. Төнлә йөрәк-кан тамыры авырулылардан чакырулар күбәя. Сәгать 18.00дән 22.00гә кадәр юл һәлакәтләре еш була. Ял көннәрендә клубларда, барларда сугышалар, исерекләр күп. Аларны, тән җәрәхәтләре булмаса, әле бер ай элек кенә ачылган айныткычка илтәләр. Кайвакыт, бармагы киселгәнгә ашыгыч медицина ярдәме чакыртучылар да бар. Ялгызлыктан интеккән карт-карчыклар да гел шалтырата. Һәр чакыру буенча бригада диспетчерга хисап рәвешендә язмача аңлатма тапшыра.

Вакыт узганы сизелми дә. Тимрәү иярткән әби, барда сугышкан бер исерек янына барып кайткан арада, сәгать өч булган. Иртә белән эшкә барасын уйлап, кайтырга кузгалам...

Ашыгыч ярдәм хезмәтен ничек чакыртырга?

Ашыгыч ярдәм хезмәтен 03, кесә телефоны аша 103 һәм 112 телефоны аша чакыртырга була. Ишетмәүче, сөйләшү белән проблемалары булганнар кесә телефоныннан +7-987-297-41-36 номерына, чакыртуның сәбәбен аңлатып, смс хәбәр юллый ала. Медицина ярдәмен чакыртучы фелдьшерның сорауларына анык җавап бирергә тиеш.

Чакыртуның сәбәбен, авыруның исем-фамилиясен, яшен, адресын (урам исемен, йорт, фатир, подъезд номерын, хәбәрләшү өчен телефон номерын) төгәл әйтергә кирәк. Гадәттә, фельдшер ахырдан сез биргән мәгълүматны кабатлап чыга. «Сезнең чакыру кабул ителде», - дип, медицина хезмәте килгәнне көтәргә куша.