Авырту авыруга әйләнмәсен өчен нишләргә һәм ничек даруларсыз дәваланырга?

“Иң мөһиме -  авыртуның килеп чыгышын билгеләп, авыру тарихын тирәнтен өйрәнгәннән соң гына  дөрес дәвалау ысулын билгеләү”, – ди  медицина фәннәре докторы, профессор Фәрит Хәбиров.

“Бездә ничек, аяк авыртамы, аркамы, кеше даруханәгә йөгерә. Анда фармацевт аңа төрле дарулар тәкъдим итә. Ләкин алай булмый бит инде”, – ди табиб. Уролог, невролог, башка белгечләрнең Казанда җыелулары очраклы түгел. Казанда зур тәҗрибә туплаган неврология мәктәбе эшләп килә.

Конференция нәтиҗәләре Россиядә ачылган авыртуга каршы хезмәтне оештыруда нигез булыр дип тә ышаналар. Әлегә бу хезмәт тулы көченә эшләп китә алмый.
  Россиядә авыртуны өйрәнү җәмгыяте җитәкчесе, профессор Михаил Кукушкин әйтүенчә, әлеге хезмәт паллиатив ярдәм күрсәтү хезмәтеннән аерыла. Монда авыруның билгеләрен ачыклау, тернәкләндерү, хроник авыруларны дәвалауга зур урын бирелә.

Күп очракта авыруларны дарулардан башка да дәваларга була дип саный белгечләр. Бу сәламәт яшәү рәвеше алып бару, дөрес туклану, авыруларны вакытында кисәтү булырга да мөмкин. Казанда хәтта бу өлкәдә авыртуны баса торган үзәкләр дә эшли. Дөрес алар шәхси клиникалар. Сәламәтлек саклау министрлыгы белән хезмәттәшлек итмиләр. Әмма, Фәрит Хәбиров фикеренчә, министрлык белән берлектә хастаханәләрдә авыртуны баса торган кабинетлар булдырырга вакыт җиткән. Чөнки, авыруны дәвалаганда  бу чынлап та игътибар сорый торган мәсьәлә. Михаил Кукушкин авырту хәзер медицинада авыру төшенчәсе буларак да кулланыла башлады ди. Менә шул авыртуны авыруга әйләндермәү мөһим.
 Фәрит Хәбиров кызыклы гына чагыштыру да китерде. “Авыртуны вакытында басмасаң, ул кешенең баш миендә урнашып яши башлый. Гражданлык ала, паспортын булдыра. Үзенә кирәк вакытта баш калкыта, үз иркендә яши. “Авырту үз шартларын куймасын өчен аны юк итәргә кирәк, күп очракта моны дарулар белән генә җиңеп булмый, кешенең шәп кәефе, көрәшергә теләге булу да шарт”, – ди табиб.

Казан дәүләт медицина академиясе ректоры, Идел буе федераль округы һәм Татарстанның баш онкологы Рөстәм Хәсәнов исә, авыртуны сакчы эткә тиңли. “Авырту теге яки бу авыру турында кисәтә. Кешегә табибка барырга кирәклеге турында билге бирә. Күп кенә авыруларны сүз, шәп кәеф, үз-үзеңне ышандыру белән дә җиңәргә була. Авыруны фаҗига итеп кабул итмәскә кирәк. Америкалылар тикшерү уздырганнар, онкология авырулы пациентларны дарулар белән дәвалаудан тыш, позитив эмоцияләр дә кулланганнар. Ни хикмәт, күңелләре күтәренке булган, үз көченә ышанган пациентларның күбесе яман шешне җиңә алган.  Авыртуга узар әле дип карарга ярамый, зур игътибар бирергә кирәк. Юкка гына, Казан медицина академиясендә онкология диспансеры белән берлектә авыртуны кисәтү буенча паллиатив ярдәм кафедрасы булдырылмады. Ике елга бер бу темага конференцияләр дә уздырыла”, – ди Рөстәм Хәсәнов.  
Конференциядә авыруларны физик күнегүләр белән дәвалау ысулларын да өйрәттеләр. Табиблар үзләре дә эштән тыш, театрга барып рухи ял да алып кайтачак, Казанның истәлекле урыннары белән танышачак. Әлеге чара  25 майга кадәр дәвам итәчәк.

Игътибарны, хәтерне яхшырту өчен конференциядә яңгыраган 10 киңәш:

1. Уеннар уйнагыз. Уеннар баш миен эшләтә торган көчле стимулятор булып тора. Кроссворд чишү, өстәл уеннары, башны эшләтүгә корылган компьютер уеннарын чамасын белеп уйнау файдалы.

2. Уң кул белән эшли торган эшләрне сул кул белән башкарып карагыз.

3. Кычкырып китап уку, аудиокитаплар тыңлау да файдалы.

4. Шәһәрнең моңа кадәр беркайчан да булмаган урыннарына барып карагыз. Ияләнгән маршрутны үзгәртү дә яхшы нәтиҗә бирә.

5. Һәр атна берничә чит ил сүзен өйрәнегез.

6. Көндәлек эшегезне билгеле бер тәртип буенча түгел, киресенчә ахырдан башлап карагыз. Әйтик, атна саен башта аш бүлмәсен, аннары йокы бүлмәсен җыештарсыз ди, бу юлы киресенчә эшләп карагыз.

7. Күзне йомып эшләп карагыз. Йомык күз белән теш чистарту, чәч тарау кызык та, файдалы булыр.

8.Сезнең кызыксынуларга туры килмәгән журналлар укып карагыз.

9.Таныш булмаган ризыклар пешерегез. Туклану рационын төрләндерегез.

10. Гардеробта төсләрне ешрак алмаштырыгыз. Төрле фасондагы, төрле төстәге киемнәр кию дә хәтергә яхшы тәэсир итә.