Бәхет

Гомерне аккан су кебек, диләр. Дөресе дә шулайдыр. Чөнки аның үткәнен дә сизми каласың.

Минем дә авылдан университетка килүемә 60 елдан артык вакыт үткән дә киткән. Шул елларның кайбер мизгелләрен искә төшергәндә, алар инде бик еракта калган булсалар да, кичәгедәй кебек күз­алланалар.

Ә бит ниләр генә сыймаган бу елларга. Кемнәр белән генә аралашыр­га туры килмәде, кемнәрне генә белмәдем дә, кемнәр генә дус-дошманнарым булмады. Барысы да артта. Күз алдымда ничәмә-ничә затлы шәхесләребез, якын туганнарыбыз фани дөньяны ташлап киттеләр.

Югалтуларның берсе дә җиңел түгел, чөнки алар кешене хәсрәт дөньясына ташлыйлар. Без боларның күбесен хәләл җефетем Люция белән бергә кичердек.

Без аның белән бергә үстек, Шөгеребезнең юлларын бергә таптадык, бер мәктәптә укыдык. Һәм безгә, кавышып, 55 ел буе бергә яшәргә насыйп булды. Шатлык-кайгыларыбыз да уртак булды. Балабыз Айратны да, аналарыбызны, туганнарыбызны да, бергәләп, җир куенына озаттык. Ләкин минем өчен иң авыр кайгы Люциямнең үзе белән хушлашу булды. Мин аны һаман үзем белән кебек тоям, аның белән сөйләшеп яшим. Менә шушы рәвештәге аның белән аралашып яшәвемнең бер көне.

Безне ташлап китүеңә, җаныем Люциям, инде шактый күп вакыт үткән булса да, күңелем синең юклыгыңны һич кенә дә кабул итә алмый. Күп вакыт, бигрәк тә мин эшкә киткәндә, гадәттәгечә, янымда басып торасың кебек. Өс-башымны аяк киемемә кадәр барлап чыгасың, ишектән чыгып, лифтка кереп киткәнчегә кадәр озата каласың. «Исән-сау әйләнеп кайт!» дигән сүзләрең колак төбемдә һаман да яңгырап тора сыман.

Тик кич кайтканда, тәрәзәбездә ут булмавы синең юклыгыңны искә төшерә. Ә күңелемнең моңа һаман да ышанасы килми. Ишекне ачып керәм дә: «Җаныем, мин кайттым, әссәламегаләйкүм!» – дип сиңа эндәшәм. Ишетәсеңдер кебек тоела, чөнки фатирыбыз синең рухың белән сугарылган. Җаның минем кырыемда кебек тоела. Чыннан да минем, кеше үлми, тик башкача яшәешкә генә күчә, дигән сүзләргә ышанасым килә. Ә бәлки чыннан да шулайдыр. Иртәдән башлап, көненә берничә мәртәбә фотосурәтең янына киләм, синең белән сөйләшәм, бит-маңгаеңны үбәм. Кич ятканда да синең белән шул рәвештә хушлашам. Иртән торгач та: «Әссәламегаләйкүм, бәгърем Люциям!» – дип, көнемне башлап җибәрәм. Дога-намазга кадәр, аннан соң да Аллаһы Тәгаләдән синең өчен теләкләр телим. «Йа Раб­бым, зинһар өчен, үз хозурыңдагы хәләл җефетем Люция Могыйнетдин кызының үзе белгән һәм үзе белмәгән барлык гөнаһларын да кичерә күр, ярлыкый күр аны. Рух шәрифе шат һәм тыныч була күрсен, җәсәде тынычлыкта, авыр туфрагы җиңел булсын, тар һәм караңгы гүре киңәеп, ислам нурлары белән яктырылсын иде. Гүр газапларыннан, рәнҗешләрдән, каргышлардан азат итә күр аны, Раб­бым! Хәерле җан тынычлыгы, күркәм сабырлык, хәерле тел ачкычы, күп төрле мәртәбәләр насыйп итә күр үзенә! Рәхмәтләрең, мәрхәмәтләрең, ярдәмнәрең, шәфкатьләрең ирешә торсыннар аңарга. Алар аңа бертуктаусыз уңайлыклар, җиңеллекләр тудыра торсыннар иде. Йа Раббым, зинһар өчен тәмуг утларыннан ерак тота күр хәләл җефетемне, сират күперен җиңел генә, яшен тизлеге белән чыгып китәргә насыйп ит, сират күперен кичкәндә, зинһар өчен, аңа үзең җитәкче була күр! Раббым, зинһар өчен, хәләл җефетемнең үзе белгән һәм үзе белмәгән гөнаһларын гафу итеп, ярлыкап, урынын мәңгелек җәннәтеңдә кыл, мәңгелек җәннәтеңдә безгә шатланышып күрешергә, кавышырга насыйп итә күр. Йа Раббым, зинһар өчен кабул кыла күр үз хозурыңдагы хәләл җефетем Люция Могыйнетдин кызы өчен теләгән барлык теләкләремне дә!»

Бу сүзләрне җиңел генә әйтеп булмый, күп вакыт күздән бертуктау­сыз яшь ага. «Гафу ит, җаныем! Алар бервакыт туктарлар, ләкин әле хәзер түгел. Килер бервакыт күз алдыма елмаеп, көлеп торган рәвештә генә килеп баса торган булырсың. Яшәешемә көч-куәт, дәрт һәм дәрман бирә торырсың. Ничек кенә булмасын, без элек тә икәү идек һәм һаман да бергә яшибез. Син, җа­ныем, минем йөрәгемдә».

Әйе, 55 ел буе бергә яшәвебез юкка гына булмаган. Син миңа бәхетле тормыш бүләк иттең. Син минем өчен сабырлык, түземлек мисалы була килдең Һәм һаман да шул рәвештә кала бирәсең.

Мин Аллаһы Тәгаләдән, хәләлемнең үзе белгән һәм үзе белмәгән гөнаһларын гафу итә күр, дип сорыйм. Тик мин үзем синең бернинди гөнаһларыңны да белмим. Син һәрвакыт миңа – турылыклы хатын, балаларыбызга – мисали ана, туганнарыбызга, дусларыбызга, якыннарыбызга ышанычлы терәк була килдең. Беркемгә дә беркайчан да начарлык теләмәдең, үзебезгә явызлык кылган кешеләрне дә гафу итә белдең, беркемгә дә ачу сакламадың. Киресенчә, кешеләргә яхшылык теләп, аларга ярдәм итү яшәү рәвешең булды.

Кайвакыт бергә яшәгән гомеребезнең кайбер мизгелләрен барлап чыгам. Күз алдыма кечкенә бала чагың килеп баса. Син бик еш кына зират янында яшәгән әбиегезнең хәлен белергә килә идең. Без, авыл малайлары, сиңа сокланып, артыңнан карап кала идек. Шул вакытта ук күңелемне тибрәндерә идең. Бабагыз Шакирҗан битум шахтасы җимерелеп, таш астында калгач, әбиегез берьялгызы биш бала үстерә, оныкларын аякка бастыруга да өлешен кертә. Син аны бик ярата идең. Аның «Беркайчан да мин кем дип йөрмәгез!» дигән васыяти сүзләрен үзең өчен кагыйдә иттең. Аларны син безнең барыбызга да кат-кат кабатлый килдең. Укытучы һөнәрен үзләштереп, югары мәгариф органнарында эшләгән вакытыңда да син аларны укучыларыңның һәм хезмәттәшләреңнең күңелләренә сеңдерә килдең. Беркайчан да масаючыларны, мактанучыларны яратмадың.

Әтиегез – гвардия капитаны, политработник Могыйнетдин Шакирҗан улы – сугыш кырларында ятып калгач, әниегез Минҗамал Сөләйман кызы сезне – дүрт баланы милләтебезгә, Ватаныбызга турылыклы, кешелек сыйфатлары сеңдереп, туры юлга чыгарды. Сез изге җан анагыз өчен мәрхәмәтле һәм миһербанлы балалар булдыгыз.

Гомумән, без – бер ­язмыштагы кешеләр. Безнең әтиебез Риза Шәй­хетдин улы да, рота командиры буларак, Латвияне фашистлардан азат итүдәге сугышларда һәлак булды. Әниебез өч бала белән калды. Аналарыбыз гомер буена бер-берсе белән аралашып яшәделәр. Син, җаныем, без кавышканнан соң аларның икесен дә тигез күреп, яратып яшәдең. Туганнарыбызны да бертигез яраттың. Рәхмәт сиңа барысы өчен дә!

Бу – синсез беренче яз. ­Февраль башында ук фатирыбызда кечкенә чулмәкләрдә помидор, ­борыч орлыклары чәчеп, рассадалар үстерә башлый идең. Алар белән сөйләшә-сөйләшә, сулар сибеп йөрү­ләрең хәзергедәй күз алдымда. Ә бүген исә ул чүлмәкләр буш.

Өебездәге үзең үстергән гөлләргә су сибәм, алар белән синеңчә сөйләшәм. «Апагызны шатландырып чәчәк атыгыз!» – дим. Алар мине ишетәләр сыман. Син: «Үсемлекләр тере, алар барысын да сизеп, ишетеп торалар», – дип әйтә идең. Мин дә моңа ышанам.

Күптән түгел Мәскәүдә син янымда чагында ук әзерләнгән мә­каләләремнең җыентыгы чыкты. Аны мин сиңа багышладым. Аның эчтәлеген син яхшы беләсең, чөнки син мәкаләләрем матбугатка чыкканчы ук аларның күбесе белән таныша идең. Чөнки сине Люциям, һәрвакыт милләтебезнең язмышы, аның үткәне, бигрәк тә бүгенгесе һәм киләчәге борчый килде. Минем татарлыгыбызга багышланган хезмәтләремә, радио һәм телевидениедәге чыгыш­ларыма синең уй-фикерләрең дә ныклап сеңә килде. Алар өчен дә рәхмәт сиңа!

Син миңа, җаныем, һәрвакыт ышанычлы һәм ныклы терәк булдың, көч-куәт, дәрт һәм дәрман бирә килдең. Күп хата-ялгышларымнан аралап, мине бәхетле иттең. Миңа шушы бәхет белән ахыр көнемәчә яшәргә насыйп булсын иде. Бу минем бүгенге иң зур теләгем.

Әйе, гомер озын булса да, аның ахыры була. Әнә шул ахырга якынлашканда артыңа борылып карап, үткән юл-елларыңа күз ташлау бә­хетнең нидән гыйбарәт икәнлеген аңлауга китерә икән.  Үземнең үткән юлымны барлау мине шушы фикеремдә ныгытты.

Индус Таһиров

Фото: novoboi.ru