Кендек әбисе: «Авылда вакыты җиткән хатын-кыз булганда, башымны тәрәзә тупсасына куеп йокладым»

Мин өйдә туганмын, ә менә икенче елны авылыбызда бала тудыру йорты да ачып куйганнар. байлардан калган асты – таш, өсте агач ике катлы йортның бер ягында медпункт урнашкан иде. Аны гомер буе пункт дип йөрттек инде. Шул йортның икенче ягында роддом ачып җибәргәннәр. Анысын да пункт дияләр иде. Ике арада иркен өйалды. Тик менә роддомны ачканнар да... озакламый ябып та куйганнар. Ике-өч ел ябылып торган әле ул. Сәбәбеме? Сәбәбе бик җитди. Бала тапкан хатыннарны ашатырга колхозның хәле җитмәгән. Ә бәбәйне пункттан гына алып кайтуның җайлы икәнен аңлаган хатын-кызлар, пунктны ачыгыз гына, ашарга табылыр, сугыш заманы түгел, дигән таләп куйганнар. Шуннан соң ничә еллар буена авылда шундый матур традиция яшәде. Бала тапкан хатын янына, көне буе дигәндәй, туган-тумача, дус-иш, күрше-күлән агылган. Сезонына карап, көз көне кәбестә, кабак тәкәсе, җәй көне яңа бәрәңге, күп итеп сыер мае салып, яшь чеби ите белән өй токмачы. Балан бәлеше, корт тәкәсе янына куе итеп сөтле чәй. «Колынлы биядән кое суы да артмый, сөтле чәйдән күкрәккә сөт төшә ул», – дия-дия, бала тапкан хатынны кыстаганнар.

1978нең көзендә Венера белән үзебез дә Фәниянең хәлен белергә төшкән идек әле. Без инде берәр бала тапкан яшь хатыннар. Фәниянең дә беренчесе – Лилиясе. Ә пунктта килгән бер кешене якты йөзе, тәмле сүзе белән Наһар апа каршы ала. Наһар апа үзе кендек әбисе дә, үзе санитарка да. Үзе бер бала тапмаган килеш күпме бала таптырган Наһар апа япь-яшь акушеркалар каушап калганда да, каушау-куркуын сиздермичә, күпме балага кендек әбисе булган ул.

Авылда вакыты җиткән хатын-кыз булганда, башымны тәрәзә тупсасына куеп йокладым, дия иде үзе. Бәбәйгә авырый башлаган хатынын пункт баскычына утыртып куеп, үзе тизрәк Наһарга йөгергән ирләр ишек шакып вакыт уздырмасын өчен шулай эшләгән инде ул изге җан. Аннан инде иртән хәл белергә килгән әти кешедән сөенче алган. Кемдер сөенгәндер, кемдер инде, һаман кыз көткәнгә – малай, малай көткәнгә кыз булганнарның кәефе дә төшеп киткән чаклар булгандыр. Мәрхүм Гомәр абыйның иртән-иртүк тагын кыз булган бит әле дип кәефсезләнеп кенә Люцияне җитәкләп кайтканы исемдә әле.

Ә уңган-булган Люциясе Гомәр абыйны нәкъ бабасына охшаган Динар белән сөендергән иде. Ә инде дүрт көннән соң Наһар апа, бәбәй күтәреп, бәбәйле хатынны өенә озатып куеп, тәмләп чәй эчеп кайткандыр, безнең авылда әйтелгәнчә, хәзинәдә бары белән инде. Шакмаклы шотландка итәк кия иде ул, җәй көне коңгырт сәдәпле кофта, ак яулык, кыш көне телогрейка, мамык шәл. Уртадан юл ачкан ак чәчле, озынча ак йөзле иде Наһар апа. Чирек гасырга якын эшләгән бездә роддом. Шул еллар эчендә авылда бер бала да, бер хатын да үлмәгән, Алланың рәхмәте.

Аннан соң да әле күпме еллар буе, Наһар апа исән чагында, рамазан аенда, тау башы ягыннан кайтучы йә шул якка чыгучы хатын-кызны очратсаң, кая бардың дип сорап та торасы юк, үзләре үк җавап бирәләр: «Наһарга йә булмаса Наһар апага төштем, балаларымның кендек әбисе бит, бөтенесенең фытыр сәдакаларын төшердем».

Кендек әбиләр ике кеше: бала һәм ана гомере өчен җаваплылык алганнар үз өсләренә. Уйлап карасаң, бик зур җаваплылык. Минем үземнең кендек әбием Гыйбадулла кызы Гайниҗамал әби. Бабаемның әбисе, мин шул нигездә гомер итеп ятам.

Рәйсә Галимуллина, Кукмара, Мәмәшир

Фото: medikforum.ru