«Әлеге уку йортын тәмамлаган студентның еллар үткәннән соң аның ректоры булуы – вузның нинди дәрәҗәдә белем бирүе күрсәткечедер»

Студентлары – ректор булган

18 июль көнне исә Казан дәүләт энергетика университеты 50 еллык юбилеен билгеләп үтте. Шул уңайдан университет ректоры Эдвард Габдуллаҗанов журналистларны белем йорты белән таныштырды. Ул үзе дә шушы вуз студенты.

– Әлеге уку йортын тәмамлаган студентның еллар үткәннән соң аның ректоры булуы вузның нинди дәрәҗәдә белем бирүе күрсәткече, минемчә. Әтнә урта мәктәбендә белем алдым. Өлкән сыйныфларда безне рус телле белем алуга күчерделәр. Аннан Казан дәүләт аграр институтына укырга керәсе идем. Өченче имтиханнан куып чыгардылар, укырга керә алмый калдым. Бер елдан соң, барлык имтиханнарны уңышлы тапшырып, Казан дәүләт энергетика институты студенты булдым. Моннан берничә ел элек университетыбызны Казан дәүләт авиация институты белән берләштерергә кирәк дигән сүз йөрде. Безнең өчен бик борчулы вакыт иде ул. Хәзер андый әйбер турында ишеткән юк. 50 еллык тарихы булган уку йортын кемгә дә булса кушып кую дөрес түгел, минемчә. Минем эшемнең төп максаты – студентларга белем алырга, ә мөгаллимнәргә эшләргә мөмкинлек бирү. Уку йортының тоткасы нәкъ менә алар бит, – дип каршылады кунакларны хуҗа.

Һөнәр дә үзләштерәләр, югары белем дә алалар

Казан дәүләт энергетика университеты – Россиянең энергетика өлкәсендә белем бирүче иң көчле өч уку йортының берсе. Казаннан тыш мондый уку йорты Мәскәүдә һәм Иваново шәһәрендә бар әле. Казандагысында 14 юнәлеш буенча бакалавр һәм магистрлык өлкәсендә белем алалар. Көндезге, кичке һәм читтән торып уку бүлекләре дә бар. Өстәмә белем алырга да мөмкин. Югары белем алучы студентлар, теләкләре булса, икенче курста бушлай эшче һөнәрләрен дә үзләштерә. Моның өчен уку йортында махсус Электроскиллс, Энергоскиллс мәйданнары булдырылган. Биредә үк WorldSkills эшче һөнәрләр чемпионатына әзерлек эшләре бара. Сүз уңаеннан, университетның шундый ук компетенция үзәге Вьетнамда да булдырылачак.

– Бу яктан без уникаль вуз. Башкалар урта һәм югары белем алу мөмкинлеген бирми. Без студентларыбызга «права»га укырга да мөмкинлек бирдек. Биредә аларга эшче һөнәре буларак В категориясенә белем алу мөмкинлеген тудырдык, – ди КДЭУның уку-укыту эшләре проректоры Александр Леонтьев.

Казан дәүләт энергетика көллияте исә университетныкы дип саналмый. Шуңа да аны бетергән студентлар, югары белем аласылары килсә, университетка I курстан укырга керергә тиеш. Бер уңай ягы бар – андыйлар кыскартылган программа буенча белем ала.
– Безнең башкалардан тагын бер өстенлегебез бар – университетның барлык биналары да бер җиргә тупланган. Корпусларга кадәр бер-берсе белән тоташкан. Уку йортының өч тулай торагы да янәшәдә генә. Иртәнге лекцияләргә бару өчен автобуста «бөке»дә утырырга кирәкми, – ди Эдвард Габдуллаҗанов.

Бөтен нәрсә бер урында

Казан дәүләт энергетика университетының өч тулай торыгы бар. Соңгысы 2015 елда гына ачылды әле. Ректор, быел 19 катлы яңа тулай торак салачакбыз, диде. Ул да уку йорты янәшәсендә генә булачак. Яңа бина өчен инде җир бүлеп бирелгән, төзелешне Мәскәү түрәләре тиешле документларга кул куйганнан соң башлаячаклар.

– Без иске тулай торак белән яңасында тигез шартлар булдырырга тырыштык. Иске бинага ректор буларак беренче тапкыр аяк басканда, мин аптырашта идем. Сталинград сугышы булган һәм аннан соң берни үзгәрмәгән кебек хис калды миндә. Әле анда чит ил студентлары яши иде. Бу тамашаны күргәннән соң, бинаны тулысынча үзгәртмичә монда бүтән аяк атламыйм, дидем. 150 КАМАЗ машинасы чүп кенә чыгардык без аннан. Идән, түшәм, стеналардан кала берни дә калдырмадык. Ремонтны да тулысынча ясарга туры килде. Әлбәттә, иске һәм яңа тулай торакларда шартлар бераз аерыла, ләкин без искеләрен яңарту өчен дә бик күп көч куйдык. Яңа тулай торак Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов һәм Россия премьер-министры Дмитрий Медведев ярдәме белән төзеләчәк. Ул 500 кешелек булачак, - диде Эдвард Габдуллаҗанов.

Сүз уңаеннан, уку йортын быел тагын бер зур төзелеш көтә. Казансу буенда университетның үз спорт комплексы һәм спорт мәйданы булачак.
Читтән килгән студентлар өчен уку йорты танылган психолог Дергунова методы буенча үзенчәлекле программа да төзегән әле.

– Укучыларыбызның 70-80 проценты – перифериядән. Безнеке кебек техник вузларга укырга, гадәттә, авыл җирләреннән, кечкенә шәһәрләрдән киләләр. Аларда шәһәр җиренә, укуга ияләшү авыр бара. Шуңа да I курсны тәмамлаган студентларны үзебезнең спорт лагерена ял итәргә җибәрәбез. Аннан студентлар күзгә күренерлек үзгәреп кайта, активрак була. Шунда ук патриотик тәрбия алалар. Безнең 90 процент студент Россия һәм Татарстан гимнын яттан белә. Мин монда килгәнче, үзем дә аларны белми идем әле, өйрәттеләр, – дип елмая ректор.

Фән дә, иҗат та кушылган

Студентлар фән белән дә, иҗат белән дә шөгыльләнергә вакыт табалар. Әйтик, университетның инженерия үзәге хезмәткәре, студент Игорь Рябых VIII сыйныф укучылары өчен кызыклы программа уйлап тапкан. Хәзер укучылар физика дәреслеген укып кына калмый, ә телефоннарын китапка китереп радиатр, гидроэлектростанция ничек эшли икәнен күзәтә ала. Китаптагы махсус чип кәгазь битендәге сурәтләрне, схемаларны хәрәкәткә китерә.

– Минем программа ярдәмендә, укучыларның иң яраткан фәне физика булыр дип өметләнәм. Аны телефонга, планшетка да беркетергә була. Без шулай ук Play market, App store өчен дә кушымта әзерлибез. Ул физиканы күпкә аңлаешлы, гади итәр дип уйлыйм, – ди Игорь.

Университетның инженерия үзәге үзе бер инновация мәйданчыгы кебек. Әлеге аудиториядә кояш, җил, су ярдәмендә электр энергиясе алырга, кояш нурлары белән хәрәкәт итәргә өйрәнәсең. Акыллы йорт эшчәнлеге белән танышасың. Әйтик, өегезнең бер як тәрәзәсенә ел әйләнәсе кояш төшми икән, аның каршына махсус көзгеләр куеп, бүлмәне яктыртып була. Казан урамнарында бу методны куллана башлаганнар инде.

Алисә Шәрәфиева

Фотолар: kgeu.ru