Саклану законы

Уйлап карасак, адәм баласы да шул вак кисәкчекләрдән тора лабаса. 13 миллиард ел элек булган зур шартлаудан соң әйләнә-тулгана торгач, йолдызлар, кояш барлыкка килә. Температурасы меңнәр белән исәпләнгән учакта атомнар, молекулалар ярала. Молекулалар укмашып, матдә, планеталар һәм, ниһаять, терек­лек, шул исәптән без – акылга ия булган кешеләр ярала. Язмамдагы әйтәсе килгән фикерем галәм турында түгел, аңлагансыздыр, саклану законы турында иде.

Тәрәзәдән карап торам. Урамнан әкрен генә бер кеше узып бара. Әллә нишләп киттем: берничә ел элек вафат булган Миңнегазыйм абыйга охшатып куйдым үзен. Танып алдым, нәкъ аның язмышына дучар булган икенче авылдашыбыз икән! Атлавы да, җилкәләренең салынып төшеп торуы да, башындагы бүреге, өс киеме дә нәкъ аныкы. Атлаган сукмагы да шул ук: кибет ягыннан баш төзәтеп кайтып килүе аның. Эше дә, гаиләсе дә юк. Бар белгәне – аракы. Аны гаепләргә ашыкмыйм. Сәбәпләре бардыр... Һәр кеше үз язмышына үзе хуҗа. Бер кешегә дә зыян салмый бит ул, үзе генә интегә. Яшисе көннәре санаулы гына калгандыр, мондый яшәү рәвешенә таш та, чүкеч тә чыдамас. Ул мәңгелеккә китүгә, шул ук сукмактан икенче берәү атлый башлар: азмыни шәһәрдән туган нигезенә кайтып егылган бәхетсез сәрхуш җаннар.

Авыл урамы буйлап барам. Мин кечкенә чакта иң матур саналган өйләр инде ямьсезләнгән, искергән. Аның каравы, өч-дүрт өй аркылы гына урамга нур өстәп, өр-яңа ташпулат салып куйганнар, кайберләре төзелә генә башлаган.

Бер балта остасы күз явын алырдай бизәкле өе янына үзе эшләгән сандыкларны сатарга чыгарып тезеп куйган. Ә мин белгән авылыбызның бик тырыш балта остасы инде гүр иясе булган. Аның өе дә хәзер алай ук балкып тормый сыман.

Кайчандыр гөр килеп, кайнап торган, ә хәзер бер кешегә дә кирәге калмаган РайПО кибете бинасыннан ерак та түгел генә шәхси эшмәкәрнең заманча төзелгән яңа кибете балкый...

Саклану законы димичә, нәрсә дисең инде тагын бу манзараны? Яхшы кешеләр саны явыз кешеләр санына тигезме икән, әллә күбрәкме икән? Баланс саклансын өчен, табигать үзе кайгыртадыр, мөгаен. Тормышта яхшылык та, начарлык та җитәрлек. Әмма җелеге меңәр градуста яралган кисәкчекләрдән торган адәм баласы барысына да чыдый һәм һәрчак яхшылык­ка өмет итә. Шулдыр ул, мөгаен, кешелек өчен саклану законы.

Гөлфия СОЛТАНОВА,
Лаеш, Имәнкискә.