Авыл стажы кемгә каралган?

Авыл стажы – нәрсә ул?

Авыл стажы ул – авыл җирендә (яки бистәдә) рәсми эшләү чоры. Дәүләт бу стажны юкка гына аерым билгеләп чыгармый. Чөнки шәһәр читендәге тормыш һәм хезмәт еш кына гади булмаган шартлар белән бергә бара: хезмәт хакы түбән, инфраструктура юк, барлык кирәкле әйберләр булган эре торак пунктлардан ерак булу.

Өстәмәгә хокук бирә торган белгечлекләр исемлеге 2018 елның 29 ноябреннән 1440 нчы номерлы хөкүмәт карарында күрсәтелгән. Исемлектә төрле юнәлештәге биш йөздән артык һөнәр бар. Мәсәлән, агроном, бригадир, машина йөртүче, директор, колхоз/совхоз рәисе, инженер, умартачы, фермада ветеринария табибы, механизатор, тракторчы, барлык төр эшчеләр һ.б.

Исемлеккә кермәгән белгечлекләр өчен өстәмә түләү каралмаган. 1992 елның 1 гыйнварына кадәр эшләгән кешеләр өчен искәрмә ясыйлар. Бу чорда авыл хуҗалыгы предприятиеләрендә һәм оешмаларында, мәсәлән, колхозларда, совхозларда рәсми хезмәт эшчәнлеген исәпкә алачаклар.

Әгәр сез яшь ярымга кадәр бала карагансыз икән, бу вакытны шулай ук стажга кертәләр. Әмма чикләүләр бар — суммада алты елдан артык өстәргә ярамый.

Өстәмә түләү кемгә каралган?

Әлеге акча картлык яки инвалидлык буенча пенсия алган һәм түбәндәге ике шартка туры килгән пенсионерларга исәпләнә:

- хәзер эшләмиләр.

- авыл хуҗалыгында 30 елдан башлап стажлары бар. Шул ук вакытта төрле белгечлекләр буенча эш чорларын берләштерергә мөмкин.

Элек тагын бер таләп гамәлдә – пенсионер авыл җирендә яшәргә тиеш булган. 2022 елдан аны гамәлдән чыгардылар. Әгәр шәһәргә күчсәгез, мәсәлән, балаларыгыз һәм оныкларыгызга якынрак булсагыз, яки торак пунктны шәһәр сызыгына кертсәләр, өстәмәне саклап калачаклар.

Авыл стажы өчен пенсиягә өстәмә түләү ничек исәпләнә?

Өстәмә түләү күләме иминият пенсиясенә билгеләнгән түләүнең 25 процентын тәшкил итә (400 нче Федераль законның 17 нче маддәсенең 14 нче пункты). Бу күрсәткечне дәүләт ел саен билгели. Мәсәлән, 2025 елда теркәлгән түләү — 8728,73 сум. Әгәр пенсионерга авыл стажы өчен өстәмә түләү каралган икән, өстәмә түләүне әлеге формула буенча саныйлар: өстәмә түләү = билгеләнгән түләү × 25 процент = 8728,73 × 0,25 = айга 2182,18 сум. Бу сумманы пенсиягә 2025 елда өстәячәкләр.

Өстәмә түләүне индексациялиләр. Дәүләт билгеләнгән түләүне арттырганда, өстәмә түләүне дә арттыралар.

Бонусны социаль фондка гариза буенча гына билгелиләр. Авыл җирендә эшне рәсми рәвештә раслау өчен документка хезмәт кенәгәсе күчермәләрен яки элеккеге эш бирүчеләрдән белешмәләрне теркәп куялар.

2026 елдан гариза бирергә туры килмәячәк, Россия социаль фонды автомат рәвештә исәп-хисапка өстәмә кертә башлаячак. Оешмага ике очракта мөрәҗәгать итәргә кирәк булачак:

- тиешле белгечлекләре буенча җитәрлек авыл стажы булган эшләүче пенсионер эштән киткән һәм хәзер өстәмә акча алырга хокуклы;

- өстәмә түләү сезгә әле килми һәм сез социаль фондта барлык мәгълүматларны исәпкә алганнарына ышанмыйсыз.

Авыл стажы өчен өстәмә түләү – хезмәт еллары өчен дәүләтнең лаеклы ярдәме. Сез критерийларга туры киләсезме? Тикшерегез. Закон буенча тиешле булган ярдәмне алу өчен, мәгълүматны Россия социаль фондына тапшырыгыз.

Хәбәр иткәнебезчә, кичә Рөстәм Миңнеханов Кайбыч һәм Буа районнары авыл хезмәтчәннәре белән аралашты

Лилия Яфизова