Татарстан депутатлары музейлар турында фикер алыштылар

Профильле комитет әгъзалары Татарстан Республикасында музейлар эшен үстерү мәсьәләләре буенча фикер алыштылар. Парламентарийлар шулай ук комитетның 2025 елның икенче яртысындагы эшләренә нәтиҗә ясадылар һәм киләсе 2026 елга эш планын расладылар. Утырышны Мәгариф, мәдәният, фән һәм милли мәсьәләләр комитеты рәисе Айрат Зарипов үткәрде.

Пленар өлеш башланганчы депутатлар музей директоры Айдар Әхмәдиев озатуында реконструкциядән соң ачылган Салих Сәйдәшев һәм татар музыкасы музее эшчәнлеге белән таныштылар, экспозиция куелган залларны карадылар, хезмәткәрләр белән аралаштылар.

Комитет утырышында Татарстан Республикасында музейлар эшен үстерү мәсьәләләре турында җентекләп фикер алыштылар. Мәдәният министры урынбасары Дамир Натфуллин билгеләп үткәнчә, Татарстан музейлар челтәре – Россия Федерациясендә иң борынгы һәм иң эреләрнең берсе, хәзерге вакытта ул 13 дәүләт һәм 51 муниципаль музейны үз эченә ала. Республикада, структур бүлекчәләрне дә кертеп, барлыгы 182 музей бар. Шуларның 99ы – шәһәр җирендә, 83е-авыл җирлегендә урнашкан. 

2025 елның 1 декабренә төп фонд предметлары саны – 2184123.  Хисап чорында комплекслы автоматлаштырылган Музей мәгълүмат системасының электрон мәгълүмат базасына 1883589 музей әйберләре кертелгән.  «2025 елда Татарстан Республикасы музейларының фәнни-фонд бүлекләре хезмәткәрләре тарафыннан Россия Федерациясе Музей фондының дәүләт каталогына 1088285 саклау берәмлеге кертелде, бу төп фонд әйберләренең гомуми саныннан 68,51% тәшкил итә, – дип басым ясады Дамир Натфуллин. – Фонд күләме буенча республика Идел буе федераль округында беренче һәм Россия Федерациясендә бишенче урынны алып тора».

ТР мәдәният министры урынбасары сүзләренә караганда, соңгы елларда музей челтәре Спас манарасы музее, Л.Н.Толстой музее, Әл Мәрҗани мәчете музее, Татарстан Республикасы Милли музее филиалы – «Юстиция тарихы» музей-мәгариф үзәге  кебек эре объектлар белән тулыландырылган.

Республикада муниципаль музейларның матди-техник базасын ныгыту эше дәвам итә. «Мәдәният» илкүләм проекты кысаларында Лаеш шәһәрендә, Арча, Баулы, Яшел Үзән һәм Кукмара муниципаль районнарында 5 муниципаль музейга капиталь ремонт ясалган.

Игътибар таләп итә торган бурычлар турында сөйләгәндә, Дамир Натфуллин музейларга максатчан аудитория билгеләргә һәм контентны халык ихтыяҗына яраклаштырырга, килүчеләрне җәлеп итү өчен заманча технологияләрне кулланырга кирәклеген ассызыклады. Шулай ук ул музей челтәренең мөмкинлекләрен киңәйтү кирәклеген билгеләп үтте, Музейлар ачу вакытында күргәзмә мәйданнарын арттыруга басым ясады, чөнки Татарстан Республикасы музей фондында 2,1 млн әйбер бар, аларның 5,7% ы гына музейларда актив күрсәтелә.

Чистай дәүләт тарихи-архитектура һәм әдәби музей-тыюлыгы эшчәнлеге турында мәгълүматны учреждение директоры Светлана Скучаева тәкъдим итте. Аның сүзләренә караганда, Музей коллекциясе Татарстан Республикасы һәм Чистай районы территориясендә яшәгән кешеләрнең тарихын, милли һәм дини үзенчәлеген һәм тормыш рәвешен чагылдырган 70000 нән артык саклау берәмлеген тәшкил итә. 2025 елда музейда 264 мәдәни-мәгариф чарасы уздырылган, аларда 4491 кеше катнашкан. «2025 елда музейга килүнең төп күрсәткечләре узган ел белән чагыштырганда артты, – дип билгеләп үтте Светлана Скучаева. – 2025 елның 11 аенда 81487 кеше кабул ителгән, 2024 елда бу сан 64 487 кеше тәшкил иткән».  

Галимнең туган ягында, Әлмәт районының Кичүчат авылында урнашкан Ризаэддин Фәхреддин мемориаль музее эшчәнлеге турында учреждение директоры Диләрә Гыймранова сөйләде. Музей 1995 елдан бирле эшли, аның экспозиция залларында 420 экспонат бар, фондларда – 5684. Ел саен музейга 10000гә якын кеше килә, экскурсияләр, тематик лекцияләр, чаралар, күргәзмәләр үткәрелә.

Фикер алышу барышында депутатлар Айрат Зарипов, Ирина Терентьева, Нияз Гафиятуллин татарстанлылар һәм кунаклар арасында популярлык казанган музейларның республиканың кайсы районнарында булуы, шулай ук Казанда муниципаль музейлар коллекцияләрен экспонатлау мөмкинлеге белән кызыксындылар.

Бүген парламентарийлар комитетның 2025 елның икенче яртысындагы эшләренә нәтиҗә ясадылар һәм киләсе 2026 елга эш планын расладылар.

ТР Дәүләт Советы матбугат хезмәте