Каенсарда җир астында мунча керәләр

_{Илдус Янышев эко-туризм бизнесына 20 миллион сум акча керткән.}

Арча районының Каенсар авылында бөтен ыгы-зыгыдан качып, чын авылча, рәхәтләнеп ял итә торган бер почмак бар. Монда бар да бик гади һәм табигый. Шуның белән күңелгә ятышлы да.
«Каенсар» агро-туристик комплексының үзенчәлеге - борынгы әби-бабайларыбыз яшәгән көнкүрешне пропагандалавында. Ял итү комплексын Илдус Янышев 2008 елда төзеткән.
- Шул елда булган финанс кризисыннан соң капиталымны ничек саклап калырга икән дип озак кына баш ваткач, экологик туризм белән шөгыльләнергә карар кылдым. Иртәме-соңмы, кеше җиргә-табигатькә тартыла. Бакчада казына башлый, авылга кайтып төпләнә. Мин хәтта балконнарында тавык асраучыларны да ишетеп беләм. Халык хәзер экологик продукт белән тукланырга тырыша. Менә шуларның барысын да уйлап, әниемнең туган ягы Арчага кайтып, җир участогы алырга булдым. Бу эшкә тотынуымның тагын бер сәбәбе - тарихи гаделлекне торгызу. Бабам үз вакытында хәлле кешеләрдән саналган, сигез сыер тоткан. Тик аны, кулак ярлыгын тагып, раскулачить иткәннәр. Әтиемнең сөйләве буенча, ул туганнары белән хәер сорашып йөрергә мәҗбүр булган. Әлеге истәлекләр дә мине фермерлык эше белән шөгыльләнергә этәрде, - ди үз эше турында Илдус Янышев.
Фермер әлеге бизнеска егерме миллион сум акча керткән. Сатып алган 38 гектар җире ике өлешкә бүленгән. Агрозонада сыер фермасы, кош-кортлар өчен төзелгән бина һәм фермер йорты урнашкан. Бүгенге көндә аның егерме сыеры, иллеләп тавыгы бар. Туристлар өчен кәҗә, ат, куян һәм башка кош-корт тота. Хайваннар өчен печәнен, ашлыгын үзе чәчә. Тиздән сыр кайнату эшенә дә керешмәкче икән. Яшелчәләр утыртылган эко-бакчасы да бар.
Туристлык зонасы исә үз эченә ял итү урыннарын ала. Балык тоту өчен зур елгасы, спорт мәйданчыгы бар. Квадрацикл, мотоцикл ише техника белән күңел ачуны фермер өнәп бетерми. Аныңча, без - кешеләр, йортлар, юллар төзеп, машиналарда чабып, болай да табигатькә зыян салабыз. Җилкәнле көймәдә, велосипедта йөреп тә рәхәтләнеп ял итәргә була дигән фикердә ул. Киләчәктә балыкчылар өчен аерым күл ясатып, анда балыклар үрчетү нияте дә бар аңарда.
Минем үземә ял итү комплексындагы гадәти булмаган землянка-мунча ошады. Карап торышка аны мунча дип тә әйтеп булмый, җиргә сеңеп барган бер сарайны хәтерләтә. Илдус Янышев әйтүенчә, бу Россия өчен уникаль мунча. Аның дәвалау эффекты җирнең көчле энергетикасында икән.
- Гадәти мунчаларда температура кискен күтәрелә. Ә монда мунча акрынлап җылына, җирнең дә җылыну исәбенә озак суынмый тора. Килгән кунакларга тарихи стильдәге әлеге экзотик мунча аеруча ошый. Элек мондый мунчада партизаннар гына юынган. Алар шулай ук Себердә дә бар, - ди комплекс хуҗасы.
Ял итү зонасында өч кунак йорты бар. Алар барысы да агачтан буралып ясалган. Бернинди буяу, пластик ише зарарлы материаллар кулланылмаган. Өйгә килеп керү белән үк борынга әби-бабайларыбыз яшәгән гади агач йорт исе сизелә. Аның эчендә акшарланган зур мичтән, агач өстәл-
урындык һәм зур сәкедән гайре бернәрсә дә юк. Йорт диварларына киптерелгән хуш исле үләннәр, себеркеләр, мич кашагасына матур итеп тукылган сөлгеләр, хәтта керосин лампасы эленгән. Мич янына кисәү агачы, табагач сөяп куелган. Өйнең икенче катында йоклар өчен идәненә матраслар җәелеп куелган. Өй эче тулысы белән музейны хәтерләтте миңа. Йорт астында кәҗә белән тавыклар да яши хәтта. Авыл тормышын тансыклаганнар шунда яшәү дәверендә аларны үзләре тәрбияли ала. Комфорт яратучылар өчен дә бар кунак йортлары. Аларында душы, бәдрәфе һәм саунасы да бар. Теләүчеләргә кармак, көймәләр, шашлык кыздырырга мангаллар да бирелә. Шашлык дигәннән, ризыкларны үзеңә дә алып килергә, заказ биреп тә пешерттерергә була монда. Ризыкларны эко-бакчада үстерелгән, яңа суелган ит һәм савып кына алынган сөттән әзерлиләр. Романтика яратучылар өчен ял итү комплексында палаткада яшәү мөмкинлеге дә бар.

<sub>Землянка-мунча һәркемнең күңеленә хуш килә.


Кунак йортында мич коймагын да пешереп ашарга була.</sub>