“Әтиләр Союзы” оешмасы җитәкчесе Адель Заһретдинов: «Тикшерү белән түгел, сәбәп белән көрәшергә»

9 яшьлек кыз дәресләре беткәч «Здоровье» бакчачылык ширкәтеннән 200 метр ераклыкта урнашкан «Молодежная» тукталышында автобустан чыга. Ләкин өенә кайтып җитә алмый, бер төркем агрессив этләр көтүе корбанына әйләнә.

Әлеге вакыйга булган көнне үк аянычлы хәл турында район башлыгы Михаил Афанасьев үзенең телеграм каналында хәбәр итте. Аның сүзләренчә, күп балалы гаилә «Здоровье» бакчачылык ширкәтендә 2025 елның февраленнән бирле яшәгән. 

Укучы кызның кычкырганын күршесе ишетә, ул шунда ук ярдәмгә ташлана һәм шокер ярдәмендә этләрне куып җибәрә. Бик күп тешләүләрдән авыртулы шок кичергән кыз аңын югалта. Күрше хатын ашыгыч ярдәм чакырта, баланы иң әүвәл Яшел Үзән район үзәк хастаханәсенә, аннан республика клиникасына илтәләр. 18 декабрь көнне баланың үлеме һәркемне тетрәндерде. Чөнки әлеге фаҗигадә гаепле затларны табып та, аңлап та булмый...Биредә кануннарны төптән уйларга кирәк. Чөнки һәр якның да ике ягы бар, биредә дә вазгыять шактый катлаулы. Бер яктан  без хуҗасыз йөргән хайваннарны яклап чыгучыларны тыңларга, ә икенче яктан үз-үзебезне мондый фаҗигадән үк сакларга тиеш, ләбаса. Әнә шул уңайдан Татарстанның Әтиләр берлеге рәисе Гадел Заһретдиновның җан ачысы белән язган мөрәҗәгате күп мәсьәләне күтәрә. 

«Васильеводагы бу фаҗига безне кичекмәстән һәм системалы үзгәрешләр таләп итәргә дә мәҗбүр итә. Әтиләр берлеге исеменнән мин хис-кичерешләрдән гамәлләргә күчәргә һәм гамәлдәге чараларның ни өчен безнең баланы яклый алмавын анализларга чакырам.
Агымдагы системаның принцибы-гуманлык, әмма аның йомшаклыгы — башкаруда. Татарстанда, күп кенә төбәкләрдәге кебек үк, тоту-стерильләштерү-вакцинация-кайтарусистемасы эшли, ул рәсми рәвештә нәтиҗәле дип санала. Ләкин куркыныч статистика үзеннән-үзе башка фактлар турында сөйли: быелның 11 аенда гына да республикада хуҗасыз калган этләр тарафыннан 3 000 гә якын һөҗүм итүе теркәлгән. Хәтта ветеринария берләшмәләре дә таный торган системаның төп зәгыйфьлеге-хәтта стерильләштерелгән хайванның да, бигрәк тә көтү булып йөргәндә, үз-үзен тотышының алдан белеп булмавы.
Фаҗига берничә төп проблеманы яктыртты:
1. Контрольнең кимчелекләре: Васильевода этләрне тоту контракты бар иде, ләкин подрядчы эше («мәче һәм эт») нәтиҗәле булмады. Хәзер бу факт буенча тикшерү бара.
2. Катгый хокукый кысалар: Федераль канун агрессив хайваннар санын җайга салу мөмкинлекләрен җитди чикли.
3. Проблеманың тамыры-җавапсызлык: йорт этләре һәм хуҗалары ташлап калдырган хайваннар аркасында көтү-көиү йөрүләр арта бара.
Без, әтиләр, гади тәнкыйтькә түгел, ә төрле дәрәҗәләрдә тәкъдим ителә торган конкрет карарларны тизрәк кертүгә басым ясыйбыз.
Менә хәзер үк нәрсә эшләргә кирәк:
· Законнарга төзәтмәләр кертергә. Дәүләт Думасы инициативасын хупларга, ул төбәкләргә хайваннарны приютларда тоту тәртибен һәм аларның анда булу вакытын мөстәкыйль билгеләргә хокук бирәчәк. Татарстанда хакимиятләрнең вәкаләтләрен киңәйтә торган үз закон проектын әзерлиләр инде.
* Башкаруны күзәтүне көчәйтергә. Дәүләт заказы буенча эшләүче барлык оешмалардан максималь ачыклык һәм җаваплылык таләп итәргә. Бүлеп бирелә торган акчалар (Казанда 2026 елга — 40,6 млн сум) реаль иминлек тәэмин итүгә эшләргә тиеш.
 Тикшерү белән түгел, сәбәп белән көрәшергә. Хуҗаларның үз-үзен йөртү һәм хайваннарны ташлау өчен җаваплылыгын катгыйландырырга. Приютлар челтәрен һәм хайваннарны җаваплы тоту программасын үстерергә.
Балаларыбызның урамнарда йөргәндә иминлеге-ул кешелеклелек һәм кырыслык арасында сайлау мәсьәләсе түгел. Бу өлкәннәрнең нәтиҗәлелеге һәм җаваплылыгы мәсьәләсе. Без баланың тормышка һәм иминлеккә хокуклары абсолют һәм бәхәссез өстенлек бирә торган система булдырырга бурычлы.
Әтиләр союзы мондый фаҗига беркайчан да кабатланмасын өчен закон үзгәрешләре барышын һәм хакимият эшен игътибар белән күзәтәчәк», диелә Адель мөрәҗәгатендә.