Юанабыз, юандырабыз: Федерация Кубогына ярышларда ничек юандык?

Юанабыз инде...

Федерация рәисе, ТР Дәүләт Советы рәисе урынбасары Марат Әхмәтов бу юлы да “Ак Барс” Көрәш сараеның шыплап җанатарлар белән тулган булуын күрү хыялын яшермәде. Элек әллә көрәшчеләр генә тутыра идеме соң тамаша залын дигән сорау да туа күңелдә.

Әйе, яңалыклар күп иде бу юлы. Югарыда аталганнардан тыш, тагын берничәсен әйтергә була. Әйтик, “утешиловка”лар. Көрәшчеләр, хөкемдарлар шулай, ди. Ә журналистлар баш вата: татарча ничек язарга соң моны һәм аның мәгънәсе нәрсәдә? Беребез юану көрәшләре дисә, икенчебез юандыргыч, юаткыч көрәшләр дип аңлатмасын бирә. Нәрсә булса да, юанычка калмасын. Безнең (Татарстанны әйтүем) рәсми ярышларда әлеге ысулны әллә ни кулланганнары юк, шуңа җанатарлар да аптырап бетте “нәрсәгә кирәк соң ул?” дип. Ярышларның баш хөкемдары Фәрит Шәйхетдинов исә “утешиловкалар”ның кертелүен хуплады. Бу көрәшләр санын арттырды, тәҗрибә өчен дә мөмкинлек, җиңүчеләр арасына керү өчен дә форсат тудыра, дип саный ул.

Тагын бер яңалык: икенче ярыш рәттән ярышлар турыдан-туры эфирда күрсәтелә. Элек тә карый идек без инстаграмнан андый эфирларны, әмма ютубтан каравы, профессионаллар катнашында, әңгәмәләр белән үрелеп барган, кабатлаулар белән булган эфирны каравы рәхәт икән. Карамаган булсагыз, көрәш федерациясенең рәсми каналына кушылыгыз, карагыз. Тамашачылар санына бу аспект комачаулый диючеләр белән килешмим. Ни генә дисәң дә, татарча көрәш – ул бөтен дөнья татарларының милли спорт төре. Аны Чаллыдан, Актаныштан, Чүпрәледән килә алмаган көрәш сөючеләр генә түгел, Россия төбәкләрендә яшәүчеләр дә, бөтен дөньяга сибелгән татарлар да карарга тиеш.

Финаллар ярышларның беренче көнендә үк ачыкланды. Ә менә “юандыргычлар”да катнашучылар шактый иде. Икенче көнне тагын ике сәгатькә диярлек сузылды өченче урыннар өчен көрәшләр. Шулай булып чыкты ки, кайберәүләргә ун-унбиш минут ял итүгә янә келәмгә чыгарга туры килде. Кемдер җиңде, кемдер җәрәхәт алды, кемдер оттырды.

Шул ук исемнәр
Нинди генә яңалык керсә дә, нинди генә алымнар кулланылса да, келәмдә көчлеләр җиңде. Дөресрәге, җиңүчеләр һәм призерлар арасында барысы да – шул ук көрәшчеләр. Исемлеккә генә карагыз. Шәхсән үзем бер генә яңа фамилия күрдем: 65 кг.га кадәр үлчәүдә өченче урында калган Чирмешән егете Илдар Халәфетдинов. Раббани Нургалиев Татарстан чемпионатыннан соң тиешле нәтиҗәләр ясаган булса кирәк, беркемгә дә, хәтта финалда якташы Искәндәр Мортазинга да мөмкинлекләр калдырмады. 75 кг.да финалда хәзер инде Лаеш районы өчен көрәшүче Динар Кәримуллин белән әле күптән түгел генә Үзбәкстанда яшьләр арасында билбаулы көрәш буенча дөнья чемпионы булып кайткан Илназ Рамазанов очрашты. Тәҗрибә үзенекен итте – Динар җиңү яулады. Бу үлчәүдә моңарчы 70ләр арасында көрәшкән Ислам Фәлахов, бик көчле җәрәхәт алуына карамастан, өченче урынны кулыннан ычкындырмады.

Ренас Кәлимуллин да 85 кг.га күчте. Бу ярышка гына түгелдер, чөнки ШК хәбәрчесе белән әңгәмә алышканда ул югарырак категориягә күчәчәге хакында белдергән иде инде. Финалда ул бераз авырлык белән булса да, Оренбург егете, берничә ел инде Әлмәт өчен көрәшүче Айрат Сәмигуллинны 6:4 исәбе белән җиңде. Раил Нургалиев үз авырлыгына кайтты. 130га кадәр авырлыкта аңа барыбер авыргарак туры килә. Кайтты һәм ышанычлы рәвештә отып чыкты. 105 түгел, ә 100 кг.га кадәр авырлык булса кайтыр идеме икән әле – бәхәсле. Димәк, 5 килограмм аерма да үз ролен уйный икән көрәштә.

130 кг.да Радик Сәлахов хуҗа. Муса да, Раил дә булмагач, җиңү аңа артык җиңел бирелде кебек. Финалда ул тагын бер Оренбург егете, бу ярышларда Актаныш өчен чыгыш ясаган Валерий Рәфыйковны берничә секунд эчендә аркасына салды. Тагын бер Оренбург егете диюем юкка түгел. Ютуб-каналны анда яшәүче милләттәшләребез дә карый алды.

Авыр үлчәүдәгеләрне, 130 кг.нан артыграк булган көрәшчеләребез нәүмиз калдырдык бу юлы. Фәрхәтләрне, Фирдүсләрне, Ранисларны, Павлик һәм башкаларны күрә алмадык. Уйлап бетермәдек булса кирәк бу мәсьәләдә. Иң авыр үлчәүдә дә хәзер шәп егетләр көрәшә, аларның көрәшен, алымнары карарга кызык һәм мавыктыргыч. Кайтарсыннар иде.

Үзебезнекеләр кайда?
Чистай – дүртенче. Теләчедән беразга гына калышып һәм Лаеш кебек грандны узып. Гаҗәпме? Көрәш белән аннан-моннан гына кызыксынучылар өчен, әлбәттә, гаҗәп булыр. Көрәшкә якын торучылар өчен сәер түгел. Әйе, соңгы елларда Чистай командасы Россиянең аерым төбәкләреннән көчле генә көрәшчеләрне чакырып чыгыш ясарга ярата. Татарстан чемпионатыннан тыш, барлык ярышларда да күзәтәбез моны. Башкортстан егетләрен дә күрдек алар составында, Төмән егетләрен дә күрдек дигәндә. Федерация Кубогына да әнә Айнур Сыртаев, Дим Хәйруллин, Турал Азимов кебек Россия күләмендә танылган батырларны да, күрше Алексеевск районыннан Габдеҗәлил Сөләйманов кебек дөньякүләм танылган көрәшчеләрне дә күрә алдык. Кызганыч, көрәшчеләр җыеп команда туплый алган Илнар Закиров (шулай ук Алексеевск егете, ләкин Чистайда күнегүләр алып баручы) үзе күренмәде. Дусты Алексей Абрамов белән Уфада ул бу көннәрдә.

Башка районнарда да бар читтән килгән көрәшчеләр. Булсын, каршы түгелбез. Ләкин... Ә үзебезнекеләр кайда? Нигә авырлык үлчәүләре бишкә калгач кына, көрәшчеләребез саны азайды? Ә бит федерация җитәкчесе Марат Әхмәтов нәкъ менә башкаларга, әйтик, төп командага эләгә алмаучылар өчен дә мөмкинлек тудыру ниятен хуплаган иде. Читтә килмәгән көрәшчеләребез булмаса, бу бәйгедә катнашучылар саны тагын да азрак булыр иде. Сыман тоела. Тоелсын гына инде. Һәр районда әллә ничә көрәшче шөгыльләнә дип мактанабыз бит...

Шәхси беренчелектә җиңүчеләр:

65 кг.: 1) Раббани Нургалиев (Актаныш), 2) Искәндәр Мортазин (Әлмәт), 3) Илдар Халяфутдинов (Чирмешән) һәм Динар Фәттахов (Кукмара)

75 кг.: 1) Динар Кәримуллин (Лаеш), 2) Илназ Рамазанов (Тукай), 3) Булат Юнысов (Биектау) һәм Ислам Фәлахов (Алабуга)

85 кг.: 1) Ренас Кәлимуллин (Теләче), 2) Айрат Сәмигуллин (Әлмәт), 3) Нәфис Галиев (Кукмара) һәм Раил Сәлахетдинов (Кукмара)

105 кг.: 1) Раил Нургалиев (Теләче), 2) Айнур Сыртаев (Чистай), 3) Рәдис Сәмигуллин (Балтач) һәм Айдар Алтынбаев (Әлмәт)

130 кг: 1) Радик Сәлахов (Әлмәт), 2) Валерий Рәфыйков (Актаныш), 3) Руслан Газизуллин (Лаеш) һәм Лениз Абдуллин (Идел буе районы).

Командалар беренчелеге: 1) Әлмәт, 2) Кукмара, 3) Теләче, 4) Чистай, 5) Лаеш, 6) Авиатөзелеш-Яңа Савин районнары, 7) Түбән Кама, 8) Теләче-Колос, 9) Балтач, 10) Биектау, 11) Саба, 12) Баулы, 13) Кукмара-2, 14) Актаныш, 15) Чирмешән, 16) Чаллы, 17) Әтнә, 18) Мамадыш, 19) Тукай, 20) Питрәч, 21) Апас, 22) Идел буе, 23) Балык Бистәсе, 24) Балтач-2, 25) Лаеш, 26) Арча, 27) Кама Тамагы, 28) Совет районы, 29) Азнакай, 30) Зәй, 31) Алабуга, 32) Тәтеш, 33) Чаллы-2, 34) Авиатөзелеш-Яңа Савин - 2, 35) Кайбыч, 36) Әлки, 37) Ютазы, 38) Балтач-3, 39) Авиатөзелеш, 40) Мари Иле, 41) Алабуга-2, 42) Вахитов

Салават Камалетдинов фотолары