Җырчы Әсхәт умыртка баганасы авыруларын дәвалый

Әсхәт инде 30 ел­дан артык фитнес индустрия өлкә­сен­дә эшли. Аны тикмәгә генә татар эстрадасының иң мускуллы җырчысы дип әйтмиләр. Спортка мәхәббәте өченче сыйныфта көрәш белән кызыксынып китүдән башлана. Ул - СССРның спорт мастеры, ике тапкыр вице-чемпион титулы иясе, бодибилдинг буенча Россия чемпионы. Бүген Казанның фитнес үзәкләренең берсендә баш тренер булып эшли.

- Һаман бертөрле программа, бер үк күнегүләр туйдыра башлады. Минем үземә генә түгел, башкаларга да ярдәм итәсем килде. Мәскәүдәге Бубновский үзәгендә укып кайттым. Анда уку профессор исеменнән студия ачарга мөмкинлек бирде. Бубновский методикасы буенча умыртка баганасындагы бүсерне, коксартроз, кифоз, остеохондроз кебек чирләрне дәвалыйлар, - дип сөйләде Әсхәт.

Бубновский белән килешеп бетмәгән очраклар да күп булган. Профессор спорттан ерак кеше булганга, Әсхәтнең кайбер сорауларына җавап таба алмаган. Күпмедер вакыттан ул үз программасын язган. Күнегүләрне башта үзендә сынаган. Программа озак еллар спорт карьерасында тупланган күнегүләрдән гыйбарәт.

- Үз программам буенча инде ике елга якын эшлим. Үзем ярдәм иткән кеше­ләрнең инвалид коляскасыннан торып китүләрен, ярты ел эчендә аякка басуларын күрү күңелдә бөтенләй икенче төрле рәхәтлек тудыра. Аларның рәхмәтләре дә күз яше белән чыккан, чын күңелдән әйткән сүзләр. Минем ярдәмгә мохтаҗ кешеләргә булышасым килде, - ди Әсхәт.

Спортзалга килеп керүгә миңа диктофонымны читкәрәк алып куярга туры килде. Җырчы-тренерның шарты буенча, мин бөтен күнегүләрне дә үз җилкәмдә татып карарга тиеш идем. Башта ярты сәгать дәвамында буыннарны яздым. Алары гади, һәркем өендә ясый ала торган күнегүләр.

Соңрак исә күнегүләрнең иң кызыгы һәм иң куркынычы башланды. Тренер аякларыма электрик аяк киемнәренә охшаган ременьнәр беркетеп, тренажерга бәйләде. Шул рәвеш­ле миңа 20 тапкыр арка мускулларын ныгыта торган күнегү эшләргә кирәк иде. Организмга төшкән авыр­лык кеше авырлыгының яртысыннан да әзрәк булырга тиеш түгел. Алайса күнегүләрнең файдасы булмаячак. Әсхәт әйткән күнегүләрне ясаганда, үземне Голливуд киноларындагы каскадер дип хис иттем. Мине монда аякларымнан да бәйләделәр, башым белән аска каратып асып та куйдылар. Тренер фикеренчә, соңгы күнегү умыртка баганасын ял иттерү өчен иң яхшы ысул. Көн дәвамында вертикаль позада йөргәнгә, бөтен авырлык умыртка баганасына төшә. Әлеге күнегү «декопрессия» дип атала. Ул организмны ял иттерә, кан йөрешен яхшырта. Чыннан да, шулай бер-ике минут «сарделька» кебек эленеп торгач, үземне яңа туган сабый баладай хис иттем.

Әсхәткә бик күп авырулар мөрәҗәгать итә. Алар арасында яшь әниләр, 25-35 яшьлекләр, мәктәп укучылары да, өлкәннәр дә бар. Церебраль параличлы балалар белән дә аерым шөгыльләнә ул.

- Умыртка сөяге өчен иң куркыныч вакыт баланың 12-13 яшьлек чагында. Бу яшьтә баланың мускуллары үсә башлый, ә умыртка баганасы үсәргә өлгерми. Мускуллар умыртка баганасын төрле якка бора. Баланың дөрес утырмавы да умыртка баганасын кәкрәйтә. Шулай сколиоз барлыкка килә, - ди Әсхәт.

Тренер өчен иң сөенечлесе шул: аның янына инвалид коляскасында килүчеләр ярты елдан соң аякка баса икән.

Миңа килүчеләрнең күбесе инде табиблар да кул селтәгән авырулар. Операция дә бернинди гарантия бирми бит. Бүсер бер яктан бетсә, икенче яктан килеп чыгарга мөмкин, - ди Әсхәт.

Авыру вакытында дәваланмаса, инвалидлыкка китерә. Соңыннан кеше үз тәнен тоймый башлый, урын өстенә ята.

Башта тренер МРТ, ренгент, табиб нәтиҗәсе белән таныша. Күнегүләр кешенең физик яктан әзерлегенә карап билгеләнә. Тора-бара авырлык артты­рыла. Минем спортка ияләшмәгән организмым өчен бу күнегүләр авыргаракка килде. Беренче дәрестән соң тез буыннары калтырап, куллар тотмыйча тилмертте. Ләкин бераздан җиңеллек сизелде, тәннең һәр буыны язылган кебек булды.

Умыртка баганасы авыруларын булдырмас өчен Әсхәттән биш күнегү

1. Идәнгә корсак белән ятабыз. Уч төпләренә таянып, гәүдәнең бары тик өске өлешен (күкрәк читлеген) генә күтәрәбез. Шул рәвешле арка мускулларын ныгытабыз.

2. Шул ук позада. Күкрәк өлеше белән бергә башта 20 тапкыр уң аякны, аннан 20 тапкыр сул аякны күтәрәбез.


3. Күкрәк өлеше белән ике аякны да бергә күтәрәбез.


4. Тезләнәбез. Башта сул кулга таянып, уң кулны эчтә калдырып, сузылабыз, аннан - киресенчә.



5. Шул ук позада башта «усал мәче», аннан «юаш мәче» позасында торабыз.

Һәр күнегү, ике тапкыр ялга бүленеп, 20шәр тапкыр ясала.