Альпинистлар ярышларга «мәче» белән йөри?!

20-21 гыйнвар көннәрендә Кама Тамагында альпинизмның бозга менү төре буенча «Камские вертикали» ачык, шәхси Татарстан Кубогы ярышлары узды. Казан, Киров, Ижау, Чаллы, Әлмәт шәһәрләреннән килгән катнашучылар махсус боз катырылган кыяга менеп ярышты. Ярыш, тизлеккә менү һәм катлаулы аралыкны дөрес итеп узу кебек, ике төр дисциплина буенча барды. Кыя биеклеге – 12 метр.

Ярышларның төп хөкемдары Валерий Кудряшов сүзләренчә, ел саен республикада мондый төр ике ярыш Казан белән Чаллыда уздырыла торган булган. Кама Тамагы аны әле беренче генә кабул итә. Россиядә бу спорт төре буенча иң алга киткән төбәк Киров булса, Татарстан – ярышны оештыру ягыннан беренче. Шунысы кызык: бездә мондый төр ярышлар инде 80 ел бара икән. Моны Кировтан килгән Никита Кубликов та яхшы белә. Ул – Татарстан беренчелегендә катнашкан иң яхшы спортчыларның берсе. Башкалар кыяга 37 секундта менсә, ул үрмәкүч кебек, җиде секундта үрмәли. Альпинизм белән профессиональ рәвештә 17 яшеннән шөгыльләнә башлаган.

– Кировта иң алга киткән спорт төре бу. Спортчы буларак үсү өчен мөмкинлекләр дә бар. Россия җыелмасына керәсең, дөнья буйлап йөрисең. Әлегә дөнья чемпионаты нәтиҗәләре буенча сигезенче урында барам. Нинди дә булса зур уңышка ирештем дип әйтә алмыйм. Кемдер 18 яшендә «йолдыз» була. Кемдер озак еллар артта бара да 42-43 яшьләрендә дөнья чемпионатында җиңә. Ләкин альпинистның «алтын яше» – 25-35 тирәсендә, – ди Никита.

Егет үзен мактаганнарын яратмый. Күз тиеп, ярыш вакытында йә канаты өзелеп китә икән, йә үзе егылып төшә. «Ничә тапкыр егылсам да, исән әле», – дип елмая үзе.

– Боз даими түгел, аны интуитив рәвештә тоя белергә, тауга менгәндә һәрвакыт игътибарлы булырга кирәк. Дөрес, заманча альпинист корылмалары егылып төшмәскә ярдәм итә. Ләкин аларга гына да ышанып бетеп булмый, – ди егет.

19 ел Казанда гомер иткән Станислав Лежанский бирегә ярышыр өчен түгел, буыннар яздыру өчен килгән. 42 яшьлек альпинист гомеренең 30 елын тауларга багышлаган.

– 12 яшемдә мине тәрбиягә альпинист алды. Шуңа күрә «нинди спорт белән шөгыльләним икән?» дип сайлау мөмкинлегем булмады. Үз гомеремдә менгән иң биек тау – Кабардино-Балкариядәге Дыхтау. Биеклеге – 5204 метр. Тауларның җирдә йөргән бөҗәгенә кадәр яратам. Иң биек ноктада чәй эчүләрнең рәхәтлеген әйтеп бетергесез. Таулар куркыныч булуы, анда менү һәркемнең дә кулыннан килмәве белән кызыктыра. Ничектер, тормыш белән бәхәскә керәсең кебек, – ди альпинист.

Станислав сүзләренчә, илдә иң көчле альпинизм мәктәбе Советлар Союзыныкы булган. Әле дә Россия беренчелектә бара.
– АКШ, Канада, Европа альпинизмы акчага корылган. Акчаңны гына түлә – чемоданнарың белән, комфортлы шартларда тау башына алып менгезеп куялар. Ә бездә аның кадәр акча юк. Шуңа да, телисеңме-теләмисеңме, тауга үзеңә менәргә туры килә, – дип елмая ул.

Мондый спорт кызлар өчен түгел дип уйласак та, 36 катнашучы арасында сигез кыз да бар иде. Казан кызы Лилия Насыйрова да альпинизм белән 2003 елдан бирле шөгыльләнә.

– Без студент вакытта йөгерү, чаңгы кебек спорт төрләре алга китмәгән иде әле. УНИКС спорт залында альпинистлар өчен секция ачылды да, без кызлар белән шунда киттек. Дөрес, хәзер кызлардан бер мин генә калдым инде. Иң беренче чиратта альпинизм – тауларга менү мөмкинлеге белән кызыксындыра. тау башына бер менсәң, гомерлек гашыйк буласың. Ике ел элек Эльбруска мендем. Ни дисәң дә, бу иң матур, иң романтик спорт төре, – ди Лилия Насыйрова.
Киләчәктә альпинизмның бу төре кышкы Олимпия уеннарына да кертелергә мөмкин.

Татар-информ /Рамил Гали фотолары