Фәрештәләр төшкән җирдә

Көтмәгәндә Болгар җирләренә дошман явы килә. Алар Биләрне дә чолгап алалар. Ярдәмгә килгән бик күп кешеләр арасында Иштирәк батыр да, өч ярдәмчесе белән, «Хуҗалар тавы»на менә.

Батырлар барысы да изге яуда һәлак була. Сугышырлык ир-ат калмагач, яуга хатын-кызлар күтәрелә. Беренче рәткә Тырышмалның 12 кызы баса. Ләкин көчләр тигез булмый. Җиңеләләр. Тырышмал, кызлары белән, Мәрҗән шәһәренә борыла. Шәһәргә җитәрәк, аларны әсирлеккә алалар. «Хуҗалар тавы»на алып барып, иртә-кич туфрак ташытып тау өйдерәләр. Шушы тау башына Тырышмал һәм аның 12 кызын тереләй күммәкче булалар. Тик... тау өелеп беткәч, бер мизгелдә кызлар, 12 йолдызга әйләнеп, күккә оча. Ә Тырышмал Хуҗа таудан аска сикереп елгага әйләнә. Менә шушы вакыттан әлеге биек тауны «Кызлар тавы» дип атап калдыралар. Ә Изге чишмәгә баш ияләр.

...«Хуҗалар тавы»нда уздырылган «Чишмәле җәннәт» бәйрәме дә күккә йолдызлар очырудан башланып китте. Тик шар-йолдызлар күккә үк очып китмәделәр. Агач ботакларына сарылып калучылары да булды. Гүя кызлар рухы безнең белән иде. Чыннан да, бу җирләргә аяк басу белән, ниндидер илаһи хис биләп ала. Һава да, агачлар да үзенә бер төрле монда. Ниндидер сихри җир бу. Кешене авыр уйлардан, яман хатирәләрдән арындырып, чистарына торган урын.
Менә шушы илаһи урында бишенче ел рәттән «Чишмәле җәннәт» бәйрәме уза. Җәннәткә тиң чишмәләр иле булганга, райо­ныбызның атказанган мәдәният хезмәткәре, район мәдәният йорты методисты Рәфидә ханым Гатина «Чишмәле җәннәт» проектын эшләде дә инде.
Йөрәкләрне телгәләп, Луиза Батыр-Болгариның «Хуҗалар тавы» җыры яңгырады. Тере дивар булып ике яклап баскан егетләр-кызлар, апа-абыйлар Татар иленең төрле якларыннан килгән кунакларны, имам хатип, имам-мөхтәсибләрне каршыладылар. Комган һәм сөлгеләр тоткан татар егетләре-кызлары килгән кунакларга чишмә суы белән бит-кулларын юарга ярдәм иттеләр, чишмәнең шифалы суы белән сыйладылар.
 Кызлар рухына күккә очкан шарларга тоташып, бәйрәм башланып китте. Сүзне районыбыз имам-мөхтәсибе Рөстәм хәзрәткә биргәч, ул барлык кунакларны сәламләп, бәйрәм белән котлады. Район хакимияте исеменнән котлап, социаль мәсьәләләр буенча район башлыгы урынбасары Николай Чурин чыгыш ясады. Ул Биләр җиренең тарихы, казанышлары, бөек кешеләре турында сөйләде.

Изге рухта булгангамы, бәйрәм бик җиңел барды. Җыелган халык арасында Аксубай, Нурлат, Чистай, Лаеш, Балык Бистәсе, Яңа Чишмә районнарыннан да хәзрәтләр һәм кунаклар бар иде. Вәгазьләргә үрелеп, мөнәҗәтләр әйтелде. Балалар үзләре өйрәнгән догаларны яңгыраттылар. Дини календарьлар чыгаручы Фәния Хуҗиәхмәт тә килгән бирегә. Хаҗия апаларыбыз мөнәҗәтләр әйттеләр. Урта Тигәнәле авылында бик күп еллар тарих укыткан, өч тарихи китап авторы Бәдертдин Шәйхетдинов, күңелләрне дулкынландырып, үзенең «Без тарихка баш ияргә килдек» шигырен сөйләде. Яңа Чишмә районыннан килгән «Ак калфак» фольклор төркеме, районыбыз халкын сәламләп, салават ирештерде. Биләр җиренең хуҗалары да чыгыш ясады... Гомумән, әлеге «җәннәт» бәйрәменнән һәр кеше рухи азык алды.

 Бәйрәмнең икенче өлешендә халык әле генә чалынган корбаннан пешерелгән пылау белән сыйланды. Ачык һавада Изгеләр җирендә пешкән пылау да, Тәмле Биләр күмәчләре дә бар халыкның күңеленә хуш килде. Чишмә суыннан чәйләр эчелде...
Намаз вакыты керү белән, халык ачык һавада кыйблага карап басып намаз укыды. Изге урын, саф һава, уртак дин бар халыкны берләштерде. Фәрештәләр үзләре төшкән иде бугай әлеге бәйрәмгә. Бар нәрсә дә самими һәм илаһи булды. Күңелләр нечкәрде, хисләнде.

Бәйрәмне ­оештыручыларга – Алексеевск районы хакимияте, мәдәният бүлеге, мәхәллә, район кулланучылар җәмгыяте, кафе хуҗаларына һәм хезмәткәрләренә, «Ак калфак» оешмасына – бар халык, рәхмәтләр әйтеп, дога кылды. Бәйрәмне ел саен үткәрүне теләде алар. Янәшәдә генә, очып китә алмый агачларга сарылган кызлар рухы гел янда сыман тоелды. Бәйрәм тәмамланган мизгелдә соңгы йолдыз күккә күтәрелде.

«Хуҗалар тавы»нда кошлар җыры...
Алсулана таңнар, бата кояш.
Җирем, күгем, таулар, үзәннәрем
Җәннәт юлларына ишегең ач!
Илгә, көнгә, җиргә муллык теләп
Челтерәшеп ага саф чишмәләр.
Изге җирдә бәйрәм-тантанага
Төшкән иде бугай фәрештәләр...

Алсу Нәҗметдинова,
«Ак калфак» хатын-кызлар оешмасының Алексеевск районы буенча җитәкчесе