Фәрит Мөхәммәтшин: «Яшьләрнең әзерлекле булуына, актив гражданлык позициясенә ия булуына шат»

Дәүләт Советы Рәисе бүгенге очрашуны "мөһим һәм вакытлы" дип атады. «Якын арада яңа зур сайлау циклы башланачак, – дип билгеләп үтте парламент җитәкчесе, – 2024 елда Россия Президентын сайлаулар узачак, аннары Дәүләт Советының җиденче чакырылыш депутатлары, 2025 елда - республика башлыгы (Рәис) һәм җирле үзидарәнең вәкиллекле органнары, 2026 елда - тугызынчы чакырылыш Дәүләт Думасы депутатларын сайлаулар узачак. Инде май аенда ТР Дәүләт Советына өстәмә сайлаулар узачак. Бу сайлау кампанияләренә җитди әзерләнергә, шул исәптән кадрларны укытырга һәм тәрбияләргә, яшьләрне актив җәлеп итәргә кирәк ".

Киләсе сайлау кампанияләрендә, ТР Үзәк сайлау комиссиясе мәгълүматы буенча, 850 меңнән артык яшь кеше катнаша алачак, шуларның 86 меңгә якыны сайлау участокларына беренче тапкыр киләчәк. “Республикабызның гражданлык яшьләр җәмгыяте кампанияләр үткәрүнең мөһимлеген аңлату, аларны үткәрүне контрольдә тоту эшендә сайлау процессында бик мөһим роль уйный, – дип билгеләп үтте Фәрит Мөхәммәтшин, – бүгенге очрашуда катнашучыларның күбесе үзләре дә төрле дәрәҗәдәге депутатлыкка кандидатлар булырга мөмкин. Мин яшьләрнең әзерлекле булуына, актив гражданлык позициясенә ия булуына шат. Без бүген күп кенә очракларда аларга таянабыз".

Фәрит Мөхәммәтшин республикада парламентаризм үсеше  мәсьәләләренә җентекләп тукталды. "Парламент һәм сайлаулар - тулаем алганда сәяси системаның үзара бәйләнештәге, үзара үзенчәлекле ике элементы, – диде ул, – парламентның сыйфаты депутатлар составы белән билгеләнә, ә ул, үз чиратында, сайлау процессы барышында формалаша. Парламентта төрле сәяси партияләрнең һәм төркемнәрнең фикер төрлелеге консенсусы табыла, халык мәнфәгатьләрендә күпчелекнең позициясен исәпкә алып карарлар кабул ителә ".

Татарстан тарихын һәм республика парламентаризмын аякка бастыруны бөтен илнең сәяси процессыннан аерып карарга мөмкин түгел, дип саный республика парламенты башлыгы. Быел ТАССР Үзәк сайлау комиссиясенең беренче составы оешуга 100 ел була. Фәрит Мөхәммәтшин әйтүенчә, республика үсешенең 100 елдан артык чорын уйласак, реаль парламентаризм республикада 1990 нчы еллар чигендә барлыкка килә дип расларга мөмкин. Бу елларда нәкъ менә республика парламенты дәүләтчелек өлкәсендә башланган үзгәртеп коруларның гаранты булды. «Татарстан парламентының үсеше катлаулы сәяси шартларда барды, – дип сөйләде Дәүләт Советы Рәисе, – күпсанлы дискуссияләрдә Татарстан, шул исәптән, төбәкләр белән федераль үзәк арасындагы мөнәсәбәтләрнең универсаль моделен тәкъдим итеп, үз фикерен саклап калды».

Парламент җитәкчесе республикада гражданлык контролен гамәлгә ашыручы күзәтүчеләр институтына аерым игътибар бирде. "Төрле дәрәҗәдәге сайлауларда күп санда партия, бәйсез, иҗтимагый һәм халыкара күзәтүчеләр эшли, – дип билгеләде Фәрит Мөхәммәтшин, – без республиканың Иҗтимагый палатасы, экспертлар, блогерлар, ММЧ белән уңышлы хезмәттәшлек итәбез".

Очрашу барышында республика сайлау системасының гражданлык активы вәкилләре сайлау алды процессын камилләштерү буенча үз проектларын һәм тәкъдимнәрен тәкъдим иттеләр. Хәзерге вакытта, республика Үзәк сайлау комиссиясе рәисе Андрей Кондратьев сүзләренә караганда, яшьләр арасында шактый проектлар гамәлгә ашырыла. Шуларның берсе – Казан (Идел буе) федераль университеты каршында берничә ел дәвамында эшләүче Сайлау хокукы мәктәбе.  Аны танылган галим, КФУның конституцион һәм административ хокук кафедрасы мөдире Евгений Солтанов җитәкли. «Безнең эш тәҗрибәсе Татарстан Республикасы Үзәк сайлау комиссиясе тарафыннан хупланды, – дип сөйләде Евгений Солтанов, – әмма студентлар төрле сәяси партияләр вәкилләре, депутатлар, дәүләт хакимияте органнары җитәкчеләре белән ешрак очрашсын иде, бу аралашу яшьләр өчен бик файдалы булыр иде». Моннан тыш, хәзерге вакытта мәктәпкә килүчеләр нигездә Казан университетының юридик факультеты студентлары, гәрчә проектта кызыксыну зур булса да. Бүген Дәүләт Советы Рәисе белән очрашуда проектны югары уку йортларында җәелдерү тәкъдиме яңгырады. Фәрит Мөхәммәтшин бу тәкъдимне хуплады.

Тагын бер актив үсә торган проект - «Атмосфера» белем бирү программасы, аның максаты - сайлау системасының яшьләр активын формалаштыру. Казан студентлары һәм мәктәп укучылары шулай ук сайлау хокукы буенча бөтенроссия олимпиадаларында һәм конкурсларда актив катнашалар. "Без курсташым Михаил Михайлов белән республика Дәүләт Советы каршында Яшьләр парламентын формалаштыру буенча инновацион алымнар һәм сайлау механизмнарын камилләштерү буенча фәнни эш яздык, җиңүгә ышанабыз", - дип сөйли конкурс финалистларының берсе, К(И)ФУ студенты Данил Моратов.

Очрашуда шулай ук Татарстан Республикасы Үзәк сайлау комиссиясе рәисе Андрей Кондратьев, Дәүләт Советы Секретаре Лилия Маврина, Дәүләт Советы депутаты Динар Бариев, “Бердәм Россия” Бөтенроссия сәяси партиясенең Татарстан төбәк бүлеге башкарма комитеты җитәкчесе Марат Сәмигуллин катнашты.