– Ул бит сәламәт бала. Һәр мизгелдә үзе өчен яңа дөнья ача. Кызыксына. Әнисен бик яратса да, аның: «Менмә – егылып төшәрсең», «тотынма – пешәрсең», – дигән сүзләрен хәтерендә саклый алмый. Баш миенең маңгай өлеше үсеп бетмәгәнгә, – дип, моның сәбәпләрен аңлатты психолог Лилия Горохова. Һәм мондый фаҗига кичергән бичара гаиләләрнең аянычлы хәлен сөйләп күрсәтте. Гадәттә, алар бу хәлдән соң озак яшәми, «Кем гаепле?»не эзли торгач, таркала икән.
– Баланы югалту – иң зур кайгы. Исән калганнары да гомере буе сызланып яшәргә мәҗбүр бит ул «очкан» балаларның. Аларның аяк-куллары, умыртка баганалары гына түгел, эчке органнары да җәрәхәтләнә. Ә бу еш кына балага тиешенчә үсәргә комачаулый, инвалидлыкка китерә, – дип, фаҗиганең бөтен тирәнлеген аңлатты табиб Алексей Глушков.
Аның әйтүенчә, батутта сикереп умыртка сөяген сындырган бала ике-өч атна стационарда ятып торып кына дәваланырга тиеш. Аннары акрынлап аягына баскач, кабаттан йөрергә өйрәнергә туры килә аңа. Тагын алты ай буе каты корсет киеп йөрергә мәҗбүр. Утырырга ярамый. Алты ай корсетның бүтәнендә йөри. Теге куркыныч көннән соң ел ярым узгач кына, әбиләр әйтмешли, кеше була. Ә күпме күз яшьләре, йокысыз төннәр. Сабыена берәүнең дә мондый язмыш телисе килмәс, шәт.
Каникулларны куркып көтәләр икән алар балалар травматологлары. Бүген тәгәрмәчле транспортның ниндие генә юк. Элек велосипедлар җайлы булган, алардан егылсаң да, җирдән ерак китми идең. Хәзер тормоз, тизлек рычаглары белән алар бик куркынычка әйләнгән. Утыргычлары да тар. Төрле самокат-скутерларда да фаҗига сагалап кына тора. Батутлар, таганнар да гаиләнең ачы күз яшенә әверелергә мөмкин.
Батыр ярасыз булмый анысы. Егылмый, тезен канатмый гына бер бала да үсми. Ләкин ул егылу гомерлек газап булмасын дисәк, бала белән өлкән кеше арасы кул сузымында булырга тиеш. Егыла башласа, тотып өлгереп калып була.
Балаларны ялгыз калдырмагыз!
Балага ул яшәгән өй куркынычсыз урын булсын өчен, кайбер шартларны үтәргә кирәк. Беренчесе, баланы ялгызын игътибарсыз аз гына вакытка да калдырырга ярамый. Кайбер Европа илләрендә – 14, ә АКШта 12 яшенә кадәр баланы ялгызын калдырган әти-әниләр җаваплылыкка тартыла. Бездә андый катгый канун юк. Үз баласы өчен һәркем үзе җаваплы. Бала яшәгән тирәлекне һәркем үзе куркынычсыз итәргә тиеш. Мин балалары башын бәрмәсен өчен өстәлләрнең почмакларын кискән әти кешене дә беләм. Балалар кечкенә вакытта тәрәзәләрдәге бикләрне алып куярга да киңәш ителә. Тәрәзә янына сабый менә ала торган өстәл-урындыклар куймаска тырышыгыз. Балага мөмкин кадәр ешрак тәрәзә куркыныч урын икәнен аңлатыгыз. «Алла сакласын!» – дисәк тә, Ходай да сакланганны гына саклыйм дигән ди бит.
Бу матбугат конференциясендә сөйләгәннәр мин – биш бала үстергән әни кеше өчен дә ят түгел. Бигрәк тә биеклек турында сөйләгәндә шомланып искә алып утырдым. Безгә яңа фатирны 14нче каттан бирделәр. Берсеннән-берсе шук, берсеннән-берсе кечкенә дүрт бала белән (соңрак бишенчесе дә өстәлде) яңа фатирга күчкәндә, шатлыктан бигрәк борчу иде күңелдә. «Исән-сау саклап булырмы бу биеклектә?!» Иң беренче эш итеп, фатирга күчкәнче, балконны каплаттык. Тәрәзәләре ачылмый торган итеп. Иң өстә бер форточка гына һава кертә. Әгәр болай итмәгән булсак, уйларга да куркыныч...
Бәлки, кечкенә балалары булган яшь гаиләләргә фатир биргәндә, аның кайсы каттан булуын да исәпкә алыргадыр. Уналты белән өч бер түгел бит инде.
Комментарийлар