Менә, мәсәлән, берәрсе ике дә уйламыйча, «Повышинию статуса татарсково языка протевятся многие» дип язып куя да, татар мәктәбе бетергән, еш кына, президент сүзендә дә ике хата ясаучылар, берсеннән-берсе уздырып урысча комментарийлар язарга тотына. Рәхәт. Укып ләззәтләнәсең... Бик сирәк кенә арага берәр чын урыс та кереп чыгарга мөмкин. Ул чакта бөтенесенең дә чын күңелдән халыклар дуслыгы яклы булуы ачыклана. Аннан бүген туган телебез язмышын кайгырттык, дипме, тынычланып, әзрәк тынып торалар.
Гадәттә, андыйлардан нигә урысча язуларын сорасаң, мыгырданудан узмыйлар. «ВКонтакте» челтәрендә туган телеңне билгеләү мөмкинлеге бар. Бу юлларны язган мизгелдә, анда 358,309 кеше үзенең туган теленең татар теле булуын күрсәткән. Түгәрәкләп кенә алганда да 300 мең (!) азмыни? Менә бу халык, бер-берсенә көненә берничә тапкыр: «Привет, как дила», дип язу урынына: «Хәлләр ничек», дип яза башласа я булмаса, статусларына: «Так тижело любить» дип язасы урынга: «Яратуы җиңел түгел», дип яза башласа, телебезнең дошманнары бермә‑бер кимер иде дә бит.
Интернетның бөтен якларына кагылмыйм, мин гади кулланучы, тик шулай да, колхоз персидәтеле әйтмешли, кайбер нәрсәләргә тукталып китәргә рөхсәт итегез, иптәшләр. Менә бик күпләр шул ук интернетта да, басма матбугатта да татарча сайтларның аз булуы турында язгалыйлар. Алар чыннан да аз. Интернетын интернет та бит, ул да гәҗит кебек - укырлык нәрсәсе булганда гына кызык. «Азатлык», «Матбугат ру» һәм кайбер татарча гәҗитләрнең сайтлары бар. Кайбер чын татар сайтларын төшереп калдырган булсам - гафу итегез. Сайтлар аз - шул ук вакытта, үз сайтларын булдыру турында хыялланучылар байтак. Сайт үзенә күрә бер аралашу урыны гына түгел, интернет-матбугат та бит әле ул. Тик сайтны ясатыр өчен акча кирәк. Замана технологияләре һәм тагын кемнәрдер бу чарасызлыктан чыгу юлын да булдырган. Бүген берничә бик популяр блоглар ресурсы бар.
Әйтик, шул ук «Живой журнал» системасы (башкалары да байтак). Интернет-көндәлек кебегрәк дип исәпләнгән нәрсә инде ул үзе, тик аның мөмкинлекләре бик зур. Анда каенга терәлеп төшкән фотоларны да куеп була, видео урнаштырырга да мөмкин, башка сыймаган акыллы фикерләреңне язу турында әйткән дә юк инде. Бушка. Ач, яз татарча. Контент, ягъни блогны тутыру өчен язмалар төрле булырга мөмкин. Теләсә нәрсә булсын - тик татарча гына булсын. Әгәр дә интернетта актив булган 300 мең татарның йөздән бере генә шулай итсә дә, 3 мең татарча блог булыр иде - рәхәтләнеп укыр идек үз телебездә. Ичмасам, шул ук «милләт өчен кайгыручылар» ачсын иде татарча сәхифәләр, бер файдалары булыр иде ичмасам татарга. Юк бит. Бүген чиста татарча блоглар саны дистәдән артмыйдыр. Монысына да кемдер гаеплеме? Һич ышанмыйм. Урыс телле блоглар бихисап, сәясәтчеләр дә, журналистлар да, артистлар да блоглар алып бара, алай гына да түгел, шул блоглар аша ил сәясәтенә шактый гына йогынты да ясыйлар. Ә безнеке юк. Нәрсәдән бу? Белмим, һәм аңлый да алмыйм. Ә урысча язган татар блоггерларын укыйсым килми минем. Алайга китсә, урысча шул ук урыслар һәм яһүдләр кызыклырак яза.
Гомумән, интернет теләсә кайсы милләт өчен зуу‑ур бүләк ул. Тик без аны кулланмыйбыз. Интернет турында әле язылыр, тик әлегә шуны әйтәсем килә, тел мәсьәләсенә килгәндә, интернетта татарның бер генә дошманы бар - ул татарча язмаучы татарлар.
Комментарийлар