16+

«Тагын нинди хәсрәтләр күрергә уйлыйсың?! Ятим сабыйны гаиләңә алмыйча, тормышыңда тынычлык булмастыр»

Кукмара районы, Түбән Шәмәрдән авылында Александровлар гаиләсендә булгач, мин үземне җәннәткә кергәндәй хис иттем. Ләкин үзләре яши торган өйне җәннәт почмагы иткәнче, бу гаиләгә бик күп җәһәннәм газаплары кичерергә дә туры килгән.

«Тагын нинди хәсрәтләр күрергә уйлыйсың?! Ятим сабыйны гаиләңә алмыйча, тормышыңда тынычлык булмастыр»

Кукмара районы, Түбән Шәмәрдән авылында Александровлар гаиләсендә булгач, мин үземне җәннәткә кергәндәй хис иттем. Ләкин үзләре яши торган өйне җәннәт почмагы иткәнче, бу гаиләгә бик күп җәһәннәм газаплары кичерергә дә туры килгән.

«Мин үлгәч алырсың!»

Даниянең балачагы әнисе белән генә узган. Ансыз да калудан курыкканга, әнисенең күзенә генә карап, сүзеннән чыкмау кызның төп тормыш кагыйдәсе булган. Укуын тәмамлагач, театр училищесына барырга теләгән Дания. Мәктәп сәхнәсендә артистлардан ким кыланмаган кызның бу карары берәүне дә гаҗәпләндермәгән. Тик менә әнисе генә үзенең ялгызлыгын һәм кызының ярдәменә гел мохтаҗ булуын искәртеп торган. Нишләсен инде, әнисенә каршы килергә өйрәнмәгән Дания, ризалашкан. Аннары мәхәббәтен очратып, ир хатыны, балалар әнисе дә булып куйган. Өч кыз, әти-әниләренә артык мәшәкать ясамый гына, бер-берләренә сердәш-терәк булып тәгәрәп үскән. Тырышып укыганнар. Тәртипле булганнар.

Мәктәпкә дә Александровларны бары тик Мактау кәгазе тапшырыр өчен генә чакырта торган булганнар. Тулы бәхетле тату гаиләдә үскән бу өч кыз бүген инде үзләре тормыш корып, балалар үстерәләр. Альбина – Әлмәттә, Әминә исемле кызы бар. Күрше авылда яшәүче Эльвира – нәни Айназ белән Айзиләнең әнисе. Региналары Саба кадет мәктәбендә эшли.

– Әгәр дә кече кызым Эльвира авырып хастаханәгә эләкмәсә, безнең гаиләнең тормышы бөтенләй башкача булыр иде, – ди Дания ханым, ул елларны искә төшереп, вакыт йомгагын кирегә сүтеп. – Безнең палатада бер нәни күкрәк баласы ятты. Зур тимер караватлар иде ул чакта. Курчак кебек матур иде ул кыз. Мин аны еш кына кулыма алып, шешәдән ашата, асларын алмаштыра идем. Шулай ияләшеп киттем. Үз кызым кебек була башлады. Еласа да, шәфкать туташлары килгәнче, янына үзем йөгерәм. Язмышын белгәч, бөтенләй үземнеке итәсем килде. Сабыйны анасы бала тудыру йортында калдырып чыккан. Бераз үскәч, кызчыкны хастаханәгә салганнар.

Кызы савыгып хастаханәдән кайтып китәр вакыт җиткәч, Дания ханым ире Геннадийга үзенең теләген җиткерә. Ир каршы килми. «Сиңа карыйсы бит. Мин юлдан кайтып кермим. Булдыра алсаң, ал!» – дигән. Тик менә гел үз сүзен тыңлатырга өйрәнгән әнисе генә: «Юк, авызыңны да ачма.Үзеңнекеләр дә өчәү, шуларны үстер. Әнә мин үлгәч алырсың!» – дип кырт кисә.

Бик авыр булса да, бу юлы да әнисе сүзенә каршы килми Дания. Тик үзенә сүз бирә: ул баланы булмаса да, барыбер бер ятимне гаиләгә алырга.
Гомер, көенечләре һәм сөенечләре белән, акрын гына үз җаена ага да ага. Инде теге күз яшьләре аша әйтелгән теләк-хыяллар да икенче планга күчеп, тормыш мәшәкатьләре астында капланып калган да булыр иде...

Сынаулар

Көннәрдән бер көнне Дания авырый башлый. Иртән ярыйсы гына булган хәле кич белән җеп өзәрлек тә калмый. 67 килолы, алма кебек яшь хатын көннән-көн сулып, 47 килога кала. Иң аянычлысы – табиблар бернинди чир дә таба алмый, дәва да билгели алмыйлар. Аптыраган үрдәк арты белән күлгә чума дигәндәй, Александровлар да дәвалаучы бер әбигә бара. Дания ишектән күренүгә үк, күрәзәче карчык: «Кызым, син бик зур сүз әйткәнсең бит, шул сине «тоткан», – ди. Нинди сүз икәнен Дания шунда ук исенә төшерә: «Бала. Ятим бала!»

Ләкин әле үзе дә авырудан савыгып кына килә торган хатын бу юлы да тиз генә тәвәккәлли алмый. Аннары инде шактый олыгайган әнисе дә, нигезне ташламагыз дип, үз янына чакырып кайтара. Аңарчы Александровлар Саба Шәмәрдәнендә яшиләр. Бер Шәмәрдәннән икенчесенә күчеп, тыныч кына гомер сөргәндә, тагын бер зур кайгы эзләп таба әле бу гаиләне. Күз ачып йомган арада өйләре янып, кара күмер кисәүләре генә кала. Янгынның да сәбәбен белмиләр. Теге күрәзәче карчык кына кабат Даниянең бала алам дигән нәзере белән бәйли бу бәлане: «Тагын нинди хәсрәтләр күрергә уйлыйсың?! Ятим сабыйны гаиләңә алмыйча, тормышыңда тынычлык булмастыр».

Ул арада әнисе дә гүр иясе була Даниянең. Тик хәзер сабый алып кайтырга йорт-җир юк. Александровлар яңа өй сала башлый. 2008 елда ул әзер була.
Гел кызлар әтисе генә булган Геннадий – малай, ә инде кызлардан бүтәннәрне күрмәгән Дания ханым тагын кыз алырга тели. Шуннан, икәү булсыннар дип, уртак карарга киләләр. Ләкин монда да язмыш үз искәрмәләрен кертми калмый.

«Туганнарны аермыйбыз!»

Приюттан: «Балалар бар», – дип шалтыраткач, Дания ханым район үзәгенә кош булып оча. Ире, гадәтенчә, эштә. Менә балаларны таныштырырга алып киләләр. Алты яшьлек кызның үткенлегенә шакката Дания ханым. Кызчык, ишектән керә-керешкә, мөдир апаның алдына менеп кунаклый. Ә менә энесе – дүрт яшьлек Ленарга, киресенчә, «үзсүзле, усал» дигән ярлык тагалар. Дания ханым исә башкача нәтиҗә чыгара.

– Мин ул сабыйның күзләренә карадым. Ике тирән ихласлык күле. Хәйләнең, мәкернең эзе дә юк, ул хәзер дә шундый ихлас, – ди Дания ханым.
Ләкин... апа белән энекәшнең тагын бер ир туганнары бар икән. Анысы бөтенләй нарасый. Яшь тә тулмаган. Казанда сабыйлар йортында.

Күкрәк баласы белән шактый мәшәкать буласын белсәләр дә, ир белән хатын туганнарны аермаска карар кыла. Сабыйны ике тапкыр Казанга барып күрәләр дә өченчесендә өйләренә алып кайтып китәләр.
– Яшь тә бер айлык булса да, Руслан бик хәлсез, мендәргә сөяп кенә утырта идек, – дип искә ала Дания ханым. – Монда, безне сөендереп, тәпи китте. Теле ачылды. Быел инде ул икенче сыйныфны тәмамлый.

Балалар яңа гаиләгә 2010 елның 24 мартында кайта. Җәй җиткәч, матур киендереп, машинага утыртып мәйданга алып барганда, апа белән эне машина урындыгы астына төшеп яталар. Үзләрен кире илтеп бирергә җыенганнар дип уйлаганнар сабыйлар, үзләренчә шулай качулары икән...

Мине бу гаилә белән Ядегәр мәктәбенең директор урынбасары Галия ханым таныштырды. Бүген балалар өчесе дә шул мәктәптә белем алалар. Отличник ук булмасалар да, төшеп калганнардан да түгелләр. Ә инде спорт ярышларында мәктәп данын гел алар яклый. Чаңгыга да басалар, көрәш келәменә дә. Ленарның әнә алты медале бар, көрәшеп алган. Бер ел эчендә алты. Тиздән 15 яшен тутыручы Лилия дә чаңгы ярышларында гел җиңеп кайта.

– Бу безнең гаилә тәрбиясенең нигезе инде, – ди Дания ханым, кояштай балкып. – Без гаепле баланы җәза биреп, почмакка бастырмыйбыз, физик күнегүләр ясатабыз. Файдасы күбрәк. Ул күнегүләр мускулларны гына түгел, ихтыяр көчен дә, тәртипне дә ныгыта.
Бүген Александровларны бөтен Татарстанда беләләр. 2015 елда «Ел хатын-кызы» республика конкурсында, 2016 елда «Нечкәбил» конкурсында катнашып, җиңү яулаганнар.

13 тапкыр... хөкем

Тик тормыш тагын бер сынау әзерләгән Александровлар гаиләсенә. Балаларның әтиләре төрмәдән иреккә чыккач, газапларның тагын да авыррагы башланган. Ата кеше балаларын күрергә теләк белдергән. Ә тегеләре каршы килә алмаган, ата хокукыннан мәхрүм ителмәгән бит.

Бу көннәр турында күз яшьләрсез генә сөйли алмый Дания ханым. Алар аның йөрәгенә инә белән язылып, ике ел буе кан тамчылап торган, әле яңа гына җөйләнеп килә торган яра ясаганнар.
Өч балага ике сок, ике кап печенье (моңа сабыйлар: «Без өчәү бит, нигә ике генә», – дип бик гаҗәпләнәләр) тотып килгән әти кеше тәүге очрашудан соң балаларны үзенә алу турында уйлый башлый. Гариза да яза. Көрәш ике елга сузыла. 13 тапкыр суд эскәмиясенә утыра Александровлар. Бер гаепсез килеш. Тәрбиягә бала алган өчен пособие дә түләнми ике ел буе. Балалар да, ана да бер тиен акчасыз кала. Җитмәсә, Дания ханымның стажы да өзелә. Ә бит аңа тиздән пенсиягә чыгасы, февральдә 55 тула.

Мондый авыр хәлдә калгач, ярдәм кулы сузучы, «акыллы» киңәш бирүчеләр дә табыла. «Балаларны кире илтеп бир, нигә җәфаланасың?!» – диләр. Бу сүзләрне ишеткәч, Дания ханым аңын чак югалтмый.

Мәхәббәтнең җиңүе

– Коточкыч булды ул, – ди Дания ханым, искә алганда да яшьләнгән күзләрен сөртеп. – Балаларның психикасы какшады. Бер-берсенә кычкыра, тыңламый башладылар. Йокылары тыныч түгел. Укулары начарланды. «Без беркая да китмибез!» – дип, бертавыштан кабатлап торсалар да, судта бик ашыкмыйлар. Котыртып, өйрәтеп куйганнардыр, дип шикләнәләр.

Шулай да балалар яңа гаиләләрендә, яраткан әти-әниләре белән калалар. Яңадан барлык хокуклар да торгызыла. Тик менә бозылган нерваларны, үткән вакытны гына кире кайтарып булмый.
– Мондый сынаулар аша узарга да туры килгәч, бу сабыйларны канат астына алганга үкенмисезме?– ди сорыйм, җавапның нинди буласын белсәм дә.
– Юк, үкенмим. Тик зурракларны аласы калган икән дип кенә уйлаштырганым бар. Бу балаларның туйларында без бик карт булабыз инде, ямьсезләп утырачакбыз. Руслан бакчага йөргәндә, иптәш малае: «Әнә әбиең килгән», – дигән иде. Моны ишеткәч, киләчәк турында куркып уйланам.

Шаярта, билгеле. Чөнки ул эчке матурлыкның тыштагы матурлыктан күпкә өстен икәнен яхшы белә һәм шуны балаларына да аңлатырга тырыша. Үзенекеләргә һәм читләргә бүлмичә.
Александровларның һәр почмагында гөлләр үскән, кошлар сайрап торган өйләреннән күңелемә ниндидер бер җылылык алып сөенеп чыктым. Менә бит, яши белгән кеше җирдә җәннәт ясый да үзен дә, бүтәннәрне дә бәхетле итә.

 

Кукмара, Түбән Шәмәрдән

 

 

Язмага реакция белдерегез

5

0

0

0

0

Реакция язылган инде

Комментарийлар

Мөһим

loading