Каз өмәсе

Югары категорияле музыка укытучысы Златкина А.Д.
1 категорияле туган тел укытучысы Бәдретдинова Н.М.

Җиһазлар:
1.    Каз канатлары, күыклар.
2.    Каз түшкәләре (реквизит).
3.    Каз мамагы (йоны), каурыйлары.
4.    Көянтәләр,чиләкләр.

Катнашалар: 8-14 яшлек укучылар. Милли киемдә.

Алып баручы: Күмәк хезмәт, үен, көлке,
            Була каз өмәсендә,
            Кызлар-егетләр җыела,
            Зур шатлык һәммәсенә,
            Үкенерсез, килмәсәгез,
            Кызык булачак монда.
            Җырлар, биюләр өзелмәс,
            Шатлык өстәр гармун да.
            Җәйлхр үтте, көзләр җитте,
            Бик симергән казларым.
            Каз йолкыйлар тиңдәшләрем,        
            Күрше-тирә кызларым.
Озын өстәлнең  ике ягына тезелеп кызлар утырганнар. Кулларында йолкынган казлар: бер савыытта (казанда) пешкән казлар бар. Өстәелдә каз каурыйлары, канатлары. Кызлар, утырган урыннарында каз йолкуларын дәвам итеп, җырлыйлар:
            Каз канатларын йолкыйбыз,
            Без эшне яратабыз!
            Җырлап-көлеп, уйнап-биеп,
            Күңелләр юатабыз.
            Каз бәлеше тәмле пешә
            Кызыл кирпеч мичләрдә,
            Серләшәбез, сайрашабыз
            Бу күңелле кичләрдә.

“Каз канаты” биюе башкарыла.

1 кыз: Кызлар, инде иңешкә төшеп, казларны юарга кирәк булыр (кызлар, йолкыган казларын кулларына тотып, тезелешеп, җырлый-җырлый чыгып китәләр).
2 кыз: (тәрәзәдән карап):
Кулларында чиләкләре,
Чиләкләрендә казлары.
Дулкынланып, янып пешеп,
Эшли өмә кызлары.

“Чума үрдәк, чума каз” җыры:
                Чума үрдәк, чума каз,
                Агым суны ярата шул, ярата.
                Чупырдашып алар суда
Дулкыннарын тарата шул, тарата.
                Чума үрдәк, чума каз,
                Алар шулай коена шул, коена.
                Күк йөзендә алсу кояш – 
                Аннан нурлар коела шул, коела.
                Чума үрдәк, чума каз,
                Канатларын кагына шул, кагына.
1 кыз: Син малайларны чакырдыңмы?
2 кыз: Юк әле.
3 кыз: Хәзер Руслан килергә тиеш. Аны әйтеп җибәрербез әле.
2 кыз: Әнә Руслан да килә. (Руслан килеп тәрәзәгә чиертә. Ул бик кечкенә. Аның чалбар балакларын эт талап, ерткалап бетергән. Якында гына эт өргәне дә ишетелә).
1 кыз: Руслан, зинһар, егетләрне чакырып кил әле.
Руслан: Ярый, хәзер.
“Каз канаты” көе ишетелә. Кызлар казларны юып кайтып кмләләр, керәләр. “Каз канаты” җыры:
                Каз канаты кат-кат була,
                Ир канаты ат була;
Чит җирләрдә бик күп йөрсәң,
Сөйгән ярын ят була.
Каз канаты каурый-каурый,
Хатлар язарга ярый,
Уйнамагач та көлмәгәч,
Бу дөнья нигә ярый.
Каз канаты ап-ак була,
Ир канаты ат була;
Чит җирләрдә йөргән чакта,
Бик сагынган чак була.
3 кыз: Кызлар, егетләргә сатарга икешәр канат алыгыз. Егетләр бусага хакы түләмәсәләр, сөлге белән кыйнарбыз.
1 кыз: Үпкәләп, кайтып китмәсләрме?
3 кыз: Юк, никадәр нык суксан, шулкадәр малайларның күңеле була (Урамнан егетлзрнең гармун уйнап, “Дүдәк-дүдәк” җырлап килгәннәре ишетелә).
1 кыз: Карагыз әле, теге хәчтерүшләр нәрсә дип җырлыйлар:
                Тәрәзәдән карыйсыз ла,
                Карап кемне таныйсыз?
2 кыз:     Карап тилмереп торганчы,
                Ник чакырып алмыйсыз?
3 кыз:      Масаеп йөрмәгез әле,
                Уйлагыз керү ягын.
                Ишекне бикләп куярбыз,
                Шундый сүз булса тагын.
1 кыз:     Егет сиңа ни кирәк?
Егет:        Пешкән, симез кыз кирәк!
                Юк ла, симез каз кирәк!
                Тагын матур кыз кирәк!
2 кыз:      Каз казанга төшмәгән,
Бергә:     Егет үзе пешмәгән.
1 кыз:     Канат сатабыз, канат
                Ап-агын сайлап, карап.
2 кыз:      Кемгә кирәк – алыгыз,
                Барма акча ярыгыз?
Егетләр бергә: Бар, акча җитә!
3 кыз:     Канат сатабыз, канат
               Яхшысын карап, сайлап!
2 кыз:     Егет булсаң, канат ал,
                Бер алтын чыгырып сал!
Егетләр: Кыйммәт икән бер алтын!
                Канатлары сездә калсын. (Борылалар).
1 кыз:      Егет саран булмасын,
                Акча  жәлләп тормасын!
(Кызлар канатларын сатып биреп, егетләрне өйгә кертеп җибәрәләр).
“Әнисә” җыры:
                Тыпыр-тыпыр биергә,
                Тимер идәннәр кирәк;
                Тимер идәннәр өстенә
                Хәтфә паласлар кирәк.

                Хәтфә паласлар өстенә
                Имән өстәлләр кирәк;
                Имән өстәлләр өстенә
                Көмеш табаклар кирәк.

                Көмеш табаклар өстенә
                Хөрмә-җимешләр кирәк;
                Хөрмә-җимешләр ашарга
                Алтын кашыклар кирәк.
                
                Алтын кашыклар тотарга
                Кара кашлы кыз кирәк;
                Кара кашлы кыз каршына
                Батыр егетләр кирәк.

Бергә:     Канат сату кызык уен
                Каз өмәсендә була.
                Таныштыра, дуслаштыра
                Яшҗләрне иске йола.

Җыр:       Каз канаты каурый-каурый,
                Хатлар язарга ярый,
                Уйнамагач та көлмәгәч,
                Бу дөнья нигә ярый.