Кызлар килә вагон белән...

Кәләшле булу өчен нибары алты мең доллар түләргә кирәк. Бөтен чыгымнар, шул исәптән Вьетнамда туй уздыру мәшәкатьләре дә никах агентлыгы исәбеннән. Өстәвенә «Әгәр кәләш белән уртак тел таба алмыйсыз һәм ул бер ел эчендә качып китә икән, аның урынына башканы бирәбез. Монысы түләүсез» дигәне дә бар.

Бу миңа кызык тоелды. Иң башта авылларда өйләнә алмый йөргән ир-егетләр турында уйладым. «Кызлар юк бит», - ди алар, әллә кызларның үзен, әллә сафлыгын күз уңында тотып. Ә монда - саф кыз тәкъдим итәләр. Ару гына суммага. Аена уртача утыз мең хезмәт хакы алып эшләгән Татарстан халкы өчен алты мең доллар буй җитмәслек биеклек түгел бит инде. Аннан соң, санкциялар искә төште. Монысы да уен түгел. Кырып-себереп җыйган акчаңа алган хәләл хатыныңны берәр базга илтеп салсалар... Һәм бульдозер белән... Алла үзе сакласын... Бәхеткә, санкцияләр товарның бу төренә кагылмый булып чыкты.

Телефонның теге очыннан миңа әллә ни зур яңалык хәбәр итә алмадылар. Шундый-шундый шартлар, әгәр җитди карарга килсәгез, очрашып сөйләшәбез. Бөтен нечкәлекләре, хезмәт өчен түләү бәясе шунда хәл ителә. Килешү төзегәннән соң өч ай эчендә кәләш инде сезнең йортта булачак.

Вьетнам кызлары дөньяда иң матурлардан исәпләнә, һәртөрле гүзәллек конкурсларында җиңеп чыга икән. Һәм, иң мөһиме, алар ирләре белән талашмый, гаиләдә баш булырга омтылмый, акча таптырып йөдәтми, киресенчә, һәр очракта аларга терәк-таяныч булырга тырышалар. Шуңа да аларга сорау зур икән. Ел саен ике йөз меңгә якын вьетнам кызы чит илгә кияүгә китә. Ата-аналары, гадәттә, моңа каршы түгел. Кызының чит илгә кияүгә чыгуы алар өчен беркадәр абруй булып исәпләнә, өстәвенә ярыйсы гына акча да китерә.

Кәләшлеккә кандидатларны төрле авыллардан чит илгә кияүгә чыгарга теләгән кызлар арасыннан җыялар икән. Аларны берничә ай буена үз-үзеңне ничек тоту серләренә, аш-су осталыгына, хуҗабикә булу, матурлык серләренә һәм тагы әллә нәрсәләргә өйрәтәләр. Кызларның кияүгә чыкканчы беркем белән дә җенси мөнәсәбәткә кермәве, сафлыгын саклавы мәҗбүри. Шушы мәктәпне уңышлы узучылар кәләш буларак тәкъдим ителә. Әгәр булачак кияү ата-ананың һәм кызның ризалыгын ала икән, гаиләле тормыш башланды дигән сүз.

Әмма авылда гомер итүче буйдак танышым моңа кул гына селтәде:

- Алты мең доллар! Бу бит якынча өч йөз мең сум дигән сүз! Каян инде безгә?!.

- Менә кара, - дим мыек астыннан елмаеп, - син аена уртача утыз мең зарплата аласың. Димәк, ул сумманы ел ярым эчендә җыясың...
- Нинди утыз мең?!. Нәрсә, баш катырасың...

- Юк, бу чынлап та зур бәя түгел. Хәтта кредитка алырга да мөмкин. Син аны ике бала акчасына ике елда кире кайтара аласың...
- Аһ, яп-яланаяк...

Аның кыза башлавын күреп, мин сүзне озайтып тормадым. Асылда, никах агентлыгына чыгуым да, танышыма тәкъдим итү дә журналист буларак кызык эзләү генә иде. Һәрхәлдә, минем күңел кабул итәрлек эш түгел бу. Үз кызымның кәләшләр витринасына куелуын да яки улымның шул рәвешле өйләнүен дә теләмәс идем.

Без инде сәнгатьне дә, әдәбиятны да бизнеска әйләндердек. Хәзер акрынлап кына гаилә мөнәсәбәтләре дә бизнеска әверелә бара. Булачак тормыш юлдашының йөрәгенә түгел, ә кесәсенә карый кеше. Һәм тормышның теләсә кайсы тишегеннән табыш, файда, акча эзли. Менә шундый дәвердә үз ярыңны табу җиңел түгелдер.

Ходай үзе кавыштырсын инде.