Ирләре йоклаганда... итәк кия

Елена дүрт ел элек, тормышын үзгәртәсе килеп, Тайландның Пхукет утравына яшәргә киткән. Бүген ул күчемсез милек агенты. Мөмкинлекләре чикле кешеләр өчен Азиядә бердәнбер булган шәхси бутик отеле бар. Яңа илне бик тиз үз иткән.  
– Тайланд халкы төрле хорафатларга бик ышанучан. Аларча, бәхетле буласың килсә, кайсы көндә туган булуыңа карап, үз төсеңдәге кием кияргә кирәк. Һәр көннең үз төсе бар: дүшәмбе – сары, сишәмбе – алсу, чәршәмбе – яшел, пәнҗешәмбе – әфлисун төсе, җомга – зәңгәрсу, шимбә – шәмәхә, якшәмбе – кызыл. Дүшәмбе көнне һәм бәйрәмнәрдә, Тайланд короленә хөрмәт йөзеннән, сары төсле кием кияләр. Хәзерге король дә, аннан алдагысы да дүшәмбе көнне туганнар икән.

Саннар да зур мәгънәгә ия. Иң бәхетле сан – булып 9лы. Иң мөһим чараларны айның 9, 19, 29 нчы көненә билгелиләр. Ә менә 4ле иң уңышсыз сан санала.

Күпкатлы йортларда дүртенче кат бөтенләй юк. Йорт төзегәндә, иң беренче аны рухлар өчен салып куялар. Рәхәт, акчалы тормышта яшисең килсә, рухларга дигән өйгә дә саранланма, кечкенә итеп ясасаң, үпкәләве бар, имеш.

Ирләр йоклаганда итәк кия. Имештер, Пи Попның рухы төнлә кешене үтерергә мөмкин, ә ул корбаннарын ирләр арасыннан сайлый ди. Итәк киеп, алар рухны хәйләләмәкче.

Туган көннәрне дә үзенчәлекле итеп үткәрләр. Бәйрәм алдыннан теш пастасы, тәмәке, кырынгыч, печенье, джем һәм башка көндәлек товарлар алып куялар. Иртән храмга барып, алган әйберләрен будда монахларына бүләк итеп бирәләр. Шундый истәлекле көндә игътибарлылык күрсәтеп, ул аларның үлгәннән соңгы тормышларына уңай тәэсире була дип ышаналар. Тайландлылар җаннары киредән кайта дип инана, шуңа да тормышларында игелекле гамәлләр эшләргә тырышалар. Аларча, киләчәктә бу гамәлләре бәхетле итәчәк.

Тайландтагы тәмуг музейлары да шуңа ишарә. Алар кешеләргә начар гамәлләре өчен бу яки теге дөньяда түләргә кирәклеген искә төшерә. Әти-әниләр музейга балаларын да алып килә. Мәктәптән дә экскурсияләр оештыралар. Нинди гөнаһ өчен нәрсә буласын тәфсилләп сөйлиләр. Игелекле эшләр күбрәк эшләгән саен, статусың һәм җәмгыятьтәге урының да югары булачак икән. Кешенең король гаиләсендә туу да иң яхшы гамлләре өчен дип уйлыйлар. Ә менә таш, эт, кошлар, имештер, кайчандыр кешеләр булганнар, әмма гөнаһлары сәбәпле, җаннары шул дәрәҗәдә генә калган.

Күп кенә оешмалар чәршәмбе көнне эшләми, чөнки ул атнаның иң уңышсыз көне.

Нинди дә булса бинага кергәндә, әйтик, храмнарга, күп кенә кибетләргә һәм даруханәләргә дә аяк киемен салып керәләр. Салырга онытсаң, ишектә шул турыда язып та куелган була.

Иртәнге сигездә һәм кичке алтыда урамда, җәмәгать урыннарында Тайланд гимны яңгырый һәм шуны ишетүгә үк, халык барган җиреннән туктый, утырганы торып баса.

Урамнан барганда, кош читлекләрен сырып алган халыкны еш күрергә була. Бу сайрый торган кошлар ярышы. Кайсы кош башкалардан уздырып сайрый, шул җиңүче.

Тайландта өйләрнең аяклары да бар. Моңа ниндидер дизайн итеп карарга кирәкми. Ул өйне су басудан саклау өчен кирәк. Йортның иң биек җирендә, күбесенчә чардакта гыйбадәт кылу өчен аерым урын була. Түргә Будда статуэткасы куела. Аш бүлмәсе күбесенчә ишегалдында урнашкан. Ул өйдә иң мөһим урын саналмый. Хуҗабикә өчен газ плитәсе, өстәл, раковина һәм дөге пешерә торган кәстрүл торса, шул җитә.

Тагын бер кызыклы факт – юан полицейскийлар өчн махсус лагерь эшли. Сәламәт туклану һәм спорт күнегүләре ярдәмендә ике атна эчендә аларны ябыктырып кайтаралар. Тест режимындагы бу тәҗрибә нәтиҗәсен күрсәткән. Шуңа да бу программаны мәҗбүри рәвештә керткәннәр.

Тайландта тырнаклар белән биегәннәрен белә идегезме? Милли биюне башкарганда сигез бармакка махсус бизәк калпаклар кияләр. Бу биюченең сыгылмалы кулына игътибар итү өчен эшләнә. Ә ул чынлап та тамашачыны гипноз кебек сихерли, аңардан күзне дә алып булмый. Гаиләдә кыз бала туса, аның куллары сыгылмалы булсын өчен, бала вакытында ук күнегүләр ясаталар икән.

Тайланд халкын иң аптырашта калдырган нәрсә – кояш астында кызынып яту. Ак төстәге тән тиресе алар өчен матурлык эталоны. Кибетләрдә тән тиресен агарта торган нинди генә әйберләр сатылмый. Тәне ак икән, бу кеше плантация эшчесе түгел, димәк, ә ниндидер яхшы вазифа башкара. Үзләре диңгезгә кояш баегач кына киләләр, анда да күбесе суга өстендәге киеме белән керә.

Монда миңа иң ошаганы – балаларның өлкәннәргә хөрмәт белән каравы. Тайландтагы мәктәпләр дисциплина һәм беренче карашка катгый күренгән тәртипләре белән аерылып тора. Балаларны дога, актив уеннар, хәтта бию белән тәрбиялиләр. Әти-әниләр баланы мәктәпкә мөмкин кадәр иртәрәк бирергә тырыша, чөнки иң тыңлаусызы да мәктәптә бик тиз тәртипләнә. Мәктәп формасы гына түгел, чәч прическасына карата да бердәм таләпләр бар. Укытучыларның да бу илдә иң хөрмәтле һөнәр ияләре булуын әйтергә кирәк.

Тайландны мин “елмаюлар иле” дип атар идем. Җирле халык тискәре эмоцияләрне үзендә калдыра белә. Гаиләдәге яки эштәге проблемаларны, кәефе юклыкны, ачуы килүне чит кешегә алар белгертми. Урамда кычкыру, ачулану алар өчен бөтенләй ят нәрсә.

Тайландатагы тормыш турында күбрәк монда танышырга мөмкин: instagram.com/phuket.spravka/