«Башка яралының гомерен саклап калу өчен шундый адымга барган»

Аны 7 гыйнвар көнне Лаеш районы Кирби авылында соңгы юлга озатканнар. «Сугышчан батырлыклары өчен», үлгәннән соң «Батырлык ордены» тапшырылган. Моннан тыш, Казан кадет интернат-мәктәбендә Антонга мемориаль такта куелган.

Антон белән Эльвира Саурова очраклы рәвештә таныша. Егет подолог булып эшләүче кызга үзен борчыган зар белән мөрәҗәгать итә. 
Антонның үз-үзен тотышы шуның чаклы ошый ки, Эльвираның күңеле талпынып куя. Аралашуларын телефон аша дәвам итәләр. 

Антон Казанда 2002 елның 10 мартында дөньяга килгән. Кече яшьтән үк язмыш нык сынаган аны. Әтисен Антон бөтенләй дә белми, ә әнисе тайгак юлга кереп киткән. Әти-әнисе тарафыннан наз, ярату урынына - интернат тәрбиячеләре тәрбиясе, гаилә кочагын - интернат диварлары алыштырган. Олыларга, тирә-юньдәгеләргә ачу сакламаган малай, үскән, ныгыган, хыяллар белән янган. Тугызынчы сыйныфтан соң Казан кадет мәктәбенә укырга кергән. Аны тәмамлаганнан соң армия хезмәтенә чакырылган.

Озатырга да кеше булмаган аны. Биредә дә сынмаган егет. Әнисенең кочагыннан арына алмаган яшьтәшләренә ак көнләшү белән кызыгып карап торган. Эхх. Ә бит язмышлар күктә языла, әтине дә, әнине дә сайлап алмыйбыз. Башны имәскә, бу тормышта үз кыйблаңны, юлыңны табып алга атларга кирәк. Дөрес, яшьтәшләре арасында да төрле кешеләрне очраткан ул. Кыек юлга басучыларны да. Тик балачагында боларның барысын да күреп үскән егеткә бу кирәк түгел. Аның максаты башка - чын кеше булу, үзеңнән соң да якты эз калдыру.

Армиядә чыныгу алган егеткә хәрби хезмәт шуның чаклы ошый ки, ул контракт төзергә бүлган. Хабаровск өлкәсынә юнәлткәннәр егетне. Биредә берничә ел хезмәт иткән.

Шул арада мобилизация башланган. Егеткә повестка да озак көттерми. 1234 ротаның разведка бүлекчәсендә хезмәт иткән, каршы як позицияләренә чыгып иң кирәкле мәгълүмат табу, кайсы урында ни урнашканын белү, аларны картада билгеләү, тиешле, хәрби яктан иң кирәкле мәгълүматны командирларга тапшыру йөкләнгән аларга. Ничәмә тапкыр үлем белән очрашкан егетләр арасында, ни кызганыч, югалтулар да булмый калмый. Әмма йодрыгыңны учка нык итеп кысасың да алга таба хезмәтеңне дәвам итәсең. Башкача ярамый. Бу - көрәш. Исән калган егетләр туганлашып беткән. Хәтта фляжкаларында бер-ике йотым су калган очраклар булса да, шуны иптәшләре белән бүлешкәннәр. Хәрби ныклык, хәрби дуслык яу кырында беленә һәм сынала.

Көләч, шат йөзле Эльвира белән танышу Антонның тормышына ямь өсти. Ул башка төсмер ала. Егет яу кырында булган чакта, Татарстанда аның өчен дога укучы, борчылучы кеше барын тою күңелне җылытып җибәрә. Яшьләр 2024 елның 24 маенда никах укыталар. Антон Россихин үзенә Әмин исемен ала, ислам диненә килгән, намазга баскан. 
Яшьләр соңрак кышын зурлап туй үткәрү турында хыялланганнар. Ләкин...

– Алгы сызыкка киткәнче, сарык чалдырып, туганнарны җыеп, Коръән ашы уздырды. Аны җирләгәннән соң мин дә корбан чалдырып, итен “Ярдәм” мәчетенә мохтаҗларга тапшырдым. Әминемнең рухына укылган догалар кабул булсын, - ди Эльвира. Әмин белән бәйле истәлекләр 

– Соңгы тапкыр сөйләшүебез 27 декабрь дә булгандыр, – дип сөйли Эльвира Саурова, – 28 декабрь көнне иртәнге якта сәгать  икедә алгы сызыктагы яралыларны эвакуацияләү башланган, «Чех» позывноен алган Әмин тыл белән алгы сызык арасында булган. Бик каты яраланган бер егетне квадроциклга урнаштырган. Элек җәяү генә чыгалар иде алар, ә техника белән булганда дронның безелдәгән тавышы ишетелми. Күктә дрон пәйда булган да, алар өстенә снаряд төшергән. Әмин үз гәүдәсе белән яралы иптәшен каплаган.  Соңрак миңа хәтта бу мизгелнең видеосын да күрсәттеләр. Иртәнге җидедә гадәттә ул миңа хәлләремне сорап яза иде. Ә икенче көнне телефон дәшмәде. Ул көнне миңа дусты шалтыратты. "Башка яралының гомерен саклап калу өчен үз гомере бәрабәренә шундый адымга барган", диде.  Белүемчә, Әмин саклап калган яралы әле дә госпитальдә. 

Сөйгәненең һәлак булуын ишеткән Эльвира бер егыла, бер тора. Җанын кая куярга белми бер яктан икенче якка бәргәләнә. Илереп елап та ала, тынычлангач, "Әмин чын каһарманнарча китте. Иптәшенең гомерен саклап калган бит", дип чын горурлык хисләре белән яна. Хәтта Ростовка үзәк моргка иренең гәүдәсен кайтаруларын белгәч тә, машина яллап шунда китә. Юкса, хәрбине алып кайту озакка сузылыр иде.

– Бәхетебез бик кыска булды, – дип моңсу гына сөйли Эльвира. – Язмыштырмы. Бергә үткәргән һәр көнебез күңелемдә саклана. Беренче никахтан туган улымны да үзенеке кебек күрде, яратты. Ялга кайткач, аны кая гына йөртми иде. Әминнең киң җилкәсе гүя безне җил-яңгырдан саклап торды сыман. Хәзер дә шулайдыр, чөнки ул миңа күктән карап тора сыман, - ди Эльвира. 

Әминнең дуслары белән дә аралашып тора ул. Хәтта егетнең ашларын уздырырга да булыша алар. Аның батырлыклары турында горурланып сөйлиләр. Бу чакта һәркем күз яшьләренә күмелә. 

Хәзерге вакытта госпитальдә дәваланучы «Тесак» позывнойлы хәрби дә дусты турындагы истәлекләрен безгә смс аша язып җибәргән.

 – Әмин белән полигонда вакытта ук танышкан, – диде ул. – Үзе генә автобуста утыра иде, янына килдем дә, таныштым. Аралашу башланды. Нарядка да, заданиеләргә дә бергә йөрдек. Ышанычлы дус, терәк булды. Иң кыен вакытларда ярдәм итте. Мин яралангач та, ул миңа язып торды. Тормышны ярата иде. Бу дөньядан китеп баруына бер дә ышанасым килми. Аның белән бәйле истәлекләр йөрәгемдә яшәячәк.